بررسی و مقایسه روشهای حفاظت از ذخایر ژنتیکی شتر دوکوهانه

در قرآن کریم از شتر به عنوان یکی از شاهکارهای خلقت یاد شده که باید در آفرینش و خلقت آن دقت و تامل شود، ولی متاسفانه درخاستگاه اولیه آن، ایران، به شدت در معرض انقراض قرار دارد و شتر دوکوهانه در فهرست نژادهای به شدت در خطر انقراضIUCNنیزقرار گرفته است. با توجه به چالشهای پیش رو برای تامین منابع پروتئینی جمعیت 9 میلیاردی جهان در سال 2050 حفاظت و پرورش ازشتر به عنوان یک منبع پروتئینی مطمئن و با توجه به اینکه در مقایسه با دامهای دیگر منابع غذائی مشترکی با انسان ندارد، بسیار مهم است. در این پژوهش پس از بررسی دلائل اهمیت نژادهای بومی و کلیه عوامل تهدید کننده این نژادها، روشهای حفاظت از شتر دوکوهانه مقایسه گردید. روشهای حفاظت شامل نگهداری دام زنده در محلin situ و خارج از مزرعهex situو روشهای آزمایشگاهیinvitro میباشد. برنامه های حفظ نژاد در محل درواقع استراتژیهایی درجهت بهبود وضعیت معیشتی دامداران میباشند که خود جزئی از برنامه های بلند مدت توسعه کشورهاست و میتوان از عبارت مدیریت جامعه نیز استفاده کرد. شیوه پرورش در خارج از مزرعه عمدتا با هدف پشتیبانی وتامین نیازهای جاری دامداران ویا بااهداف تحقیقاتی انجام میشود و نیازمند منابع مالی باثبات و سیاستگذاریهای مناسباست. روشهای آزمایشگاهی که مبتنی بر انجمادگامت، جنین، سلولهای سوماتیک وسلولهای بنیادی میباشند ضرورتی فوری و غیر قابل اجتناب برای تولید یک ذخیره ایمن از این منبع ژنتیکی، در مواجه با تهدیدات غیر قابل پیش بینی هستند. ذخیره سازی اسپرم و جنین برای برنامه های اصلاح نژادی و پشتیبانی از جمعیتهای کوچک مفید بوده ولی نمونه گیری و نگهداری از آنها بسیار پرهزینه میباشد ولی باذخیره سازی سلولهای سوماتیک (فیبروبلاست) می توان از جمعیتهای موجود پشتیبانی کرده و نسبت به احیاء نژادهای منقرض شده نیز اقدام کرد. نتایج مشخص میکند با توجه به ماهیت پویای شتر دوکوهانه وهمچنین تغییرات همیشگی تهدیدهای موجود، استفاده ازیک روش به تنهائی ازشانس کمی برای موفقیت برخورداراست

کلیدواژه ها:

شتر دوکوهانه ، حفاظت از ذخایر ژنتیکی ، سلولهای سوماتیک