اثر پایه های بذری کم رشد سیب بر تجانس و گیرایی پیوند با ارقام تجارتی

بهمنظور بررسی تجانس و گیرایی بین پایه و پیوندک(Scion-Rootstock Affinity) در ارقام متفاوت سیب، صفات رشدی تعیین کننده شامل 1) قطر پایه، 2) قطر تنه در محل پیوند، 3) قطر تنه در محل بالای پیوند در 6 تکرار از هر ترکیب پایه پیوندی اندازه گیری شد.طی سال های 1387-1384 ، برنامه ارزیابی صفات رویشی، قدرت رشد و عادت رشد درختان ارقام بومی و وارداتی کلکسیون ملی ارقام سیب در کرج منجر به گزینش گروهی از ارقام کم رشد مانند مربایی، زینتی و آزایش با ارتفاع کم، قطر سایه گستر محدود، تاج متراکم و تحمل بالا به زردبرگی ولی بدون ارزش تازه خوری گردید. این ارقام به منظور اصلاح پایههای بذری به عنوان والدهای مناسب برای احداث خزانه سلکسیون و باغ بذری مورد استفاده قرار گرفت( 1). بر اساس گروه بندی صفات رویشی و قدرت رشد، ارقام والد پاکوتاه وکم رشد بهعنوان والد مادری برای برنامه اصلاح پایه بذری گزینش شدند. در این تحقیق اثر پایه های کم رشد والدهای آزایش، مربایی 1 و مربایی 2 (با دو منشا متفاوت) از نظر گیرایی با پیوندکهای ارقام تجارتی گلدن دلیشز، رد دلیشز، گرانی اسمیت، برابرن، گلاب کهنز و گالابررسی شدند. این آزمایش درایستگاه تحقیقات باغبانی مشکین آباد وابسته به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر طی دو فصلرویشی در سالهای 1391 و 1392 بر نهالهای 2 و 3 ساله صورت گرفت. آزمایش فاکتوریل چندعاملی با سه عامل پایه بذری در سه سطح، رقم در شش سطح و سال در دو سطح در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام گرفت. آنالیز واریانس و مقایسات میانگین توسط نرم افزارSPSSانجام شد. نتایج حاصل از مقایسات میانگین به روش دانکن نشان داد ارقام پیوند شده بر نتاج پایه بذری والد مادری مربایی 1، صفت قطر تنه در محل بالای پیوند دارای کمترین افزایش قطر نسبت به قطر نتاج والدهای مربایی 2 و آزایش بود. مقایسات میانگین صفات در ارقام پیوندی بر نتاج هر 3 والد مادری طی دو فصل رویشی نشان داد قطر تنه در سه محل زیر پیوند، محل پیوند و بالای پیوند در سال دوم نسبت به سال اول همواره افزایش نشان داد. نتایج حاصل از مقایسات میانگین در تمام بررسیها کمترینافزایش قطر در رقم رد دلیشز ثبت گردید. ( هدف از این تحقیق بررسی تجانس و گیرایی بین پایه و پیوندک در ارقام متفاوت سیب، صفات رشدی تعیین کننده شامل 1) قطر پایه، 2 قطر تنه در محل پیوند، 3) قطر تنه در محل بالای پیوند در هر ترکیب پایه پیوندی بود.

کلیدواژه ها:

اصلاح پایه ، پایه بذری ، تجانس ، سیب ، گیرایی پیوند ، نتاج هاف سیب