تحلیل SWOT فعالیت های تحقیق وتوسعه در ایران به ویژه در بخش صنعت خودرو

امروزه در دنیایی زندگی می‌کنیم که از سیستم پیچیده‌ای برخوردار است . سیستمی روزبروز بر پیچیدگی و ارتباطات آن افزدوده می‌شود. و نیاز به شناخت بیشتر و پیدانمودن راههایی برای بهتر عمل کردن آن دارد. و جوامعی موفق هستند که بیشترین تلاش را در راه کسب علم و دانش بکار گرفته‌اند. درچنین جوامعی قسمت اعظم دشواریهای که امروزه در کشور ما از لحاظ مسائل اقتصادی، اجتماعی به چشم می‌خورد دیگر وجود ندارد. لذا برای رسیدن به این قافله چاره‌ای جز شناخت ویژگیهای جامعهء خود و بکاربستن راهها و سیستم‌های مناسب با آن خصوصیات و ویژگیها نیست . هدف ما تنها استفاده از محصول پیشرفت علمی دیگران نیست و باید گنجینه‌ها ومنابع انسانی سرشار را از درون ملت خود استخراج کنیم . یکی از راهها و سیستم‌های مناسب ، ایجاد ارتباط بین مراکز تحقیقی و صنعتی می‌باشد. تحقیقات بطور کلی به 3 دسته کلی تقسیم می‌گردند : تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای، که اکثر قریب به اتفاق تحقیقاتی که در حال حاضر در مراکز تحقیقاتی به عمل می‌آید. تحقیقات پایه‌ای می‌باشد. و کمتر به تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای پرداخته شده است . ضعف ارتباط دانشگاه با صنعت ناشی از دو عامل عمده است . عامل اول بافت حاکم بر صنایع ماست که صنعتی است وابسته که خودبخود از گرایش آن به تحقیقات داخلی می‌کاهد. عامل دوم نبود یک رابطهء قوی و هماهنگ کننده‌ای است که امکانات و توانائیهای دانشگاهها را در تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای به صنعت و نیازهای تحقیقاتی صنعت را به دانشگاهها منتقل نماید. این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که امکانات بالقوه و بالفعل پژوهش در کشور ما، به طور سنتی در دانشگاهها ذخیره شده است . و صنعت نیز اگر بخواهد خود اتکا باشد. نیازمند به تحقیق و توسعه می‌باشد. این نیاز و آن توانایی، حلقه‌هایی هستند که دو سر زنجیر ارتباط را به هم متصل می‌کنند. در حال حاضر ارتباط بین صنعت و مراکز تحقیقی یکسویه است و بازخور از سوی طرفین به یکدیگر داده نمی‌شود. و این عدم ارتباط بیشتر ناشی از عدم ساختار و سازماندهی مناسب سیستم تحقیقات سازمانهای مرتبط به این موضوع می‌شود. از طرفی صنعتگران ما هم هنوز این اطمینان و اعتماد را پیدا نکرده‌اند که می‌توانند مسائل و مشکلات خود را از طریق تحقیق و توسعه و با کمک نیروی انسانی متخصص بومی حل کنند، چرا که در بسیاری از موارد پاسخ مناسبی دریافت نکرده‌اند . و نظام آموزشی ما اعم از آموزشهای ابتدائی، متوسطه، فنی و حرفه‌ای و آموزش عالی دارای ضعفهائی است که نتوانسته یا نمی‌توانند نیروی انسانی با قابلیتهای بالا تربیت نمایند. تحقیقات و صنعت به مانند دو بال اقتصاد جامعه و رسیدن به اهداف توسعه یک کشور محسوب می‌شوند که در صورتی که با یکدیگر تعامل و تبادل داشته باشند و نیازهای یکدیگر را برطرف نمایند می‌توان به آن اهداف رسید. در غیر این صورت تحقیق به کار خود ادامه می‌دهد که معمولا انجام تحقیقات بی‌مایه و غیر لازم برای کشور و احیانا" مورد استفاده کشورهای صنعتی، و تحقیقات پایه‌ای که کمتر به مرحله کاربردی شدن خواهد رسید و از سوی دیگر صنعت نیز با عدم تحقیقات مورد نیاز جهت برطرف کردن مشکلات خود، کیفیت کالاهای خود را ثابت نگه داشته و هیچگونه نوآوری و ابداعی نخواهد داشت . یک چنین سیستمی هم در صنعت و هم در مراکز تحقیقی به دلیل بسته بودن و نداشتن ارتباط و باز خور منجر به از بین رفتن آن یا حداقل عقب‌افتادگی صنعتی و تحقیقی می‌گردد. چنانچه نقش مؤثر تحقیقات به مراکز صنعتی شناسانده شود و ارتباط لازم برقرار گردد. می‌توان از یکسو مشکلات مراکز صنعتی را حل کرده و به اهداف آن که سود بیشتر و تولید و کیفیت بالاتر است دست پیدا کرد. و از سوی دیگر مراکز تحقیقاتی نیز می‌توانند هزینه تحقیقات خود را تامین کرده و به بالا بردن بنیهء علمی خود و کشور کمک نمایند که این راه بوسیله اثر بخش کردن طرحهای پژوهشی و پایان‌نامه‌های مراکز پژوهشی و دانشگاهی امکان‌پذیر است . دولت جهت رفع این مشکلات ارتباط صنعت با مراکز تحقیقی پس از انقلاب فعالیتهای بسیاری انجام داده است . از جمله تشکیل دفتر ارتباط صنعت با مراکز تحقیقی در سال 62 که عملا" این واحد از عهده انجام اهداف آن برنیامد. و دیگر تدوین 2 برنامه 5 ساله توسعه می‌باشد. در سیاستهای کلی برنامهء اول توسعه به ایجاد هماهنگی بین واحدهای سیاستگذار و ستادی مرتبط با امر تحقیقات در دستگاههای مختلف کشور، ایجاد هماهنگی بین مراکز تحقیقاتی که در یک زمینه فعالیت دارند، ایجاد ارتباط موثر بین دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی با دستگاههای اجرایی و هدایت تحقیقات به سمت مشکلات اساسی کشور اشاره گردید. در برنامه دوم توسعه با تاکید بیشتر بر تحقیقات از جمله ترغیب دستگاههای اجرایی و صنایع به استفاده از نتایج تحقیقات به منظور ارتقای کیفی فعالیتهای تولیدی، خدماتی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مشارکت هر چه بیشتر دانشگاهها در انجام پروژه‌های مورد نیاز سایر بخشها و استفاده مشترک دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی از امکانات و توانایی‌های یکدیگر با اجرای طرح تعاون دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی اشاره گردیده است.