یکپارچه سازی مفهوم تاب آوری شهری با مدل DPSIR با هدف ارائه الگویی برای ارزیابی اثرات سیاست های مدیریت شهری بر شاخصهای پایداری

شهر یک محیط زیست انسانی است که از مجموعه ای از عناصر طبیعی و انسان ساخت و تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر شکل گرفته است. ارائه چنین تعریفی، مفهوم اکولوژی شهری را به حوزه علوم شهرسازی وارد نمود. این دانش شهر را به عنوان یک سیستم پویا با ارتباط متقابل میداند و مفاهیمی همچون متابولیسم و تابآوری شهری را برای ارزیابی سلامت این سیستم اکولوژیک مطرح می نماید . چنانکه امروزه یکی از اهداف مهم و حیاتی مدیریت شهری در سطح دنیا افزایش تاب آوری و حفظ زیرساختهای حیاتی شهر در جریان وقایع طبیعی و یا انسانی در طی زمان است. این مقاله برآن است با تلفیق مفهوم تاب آوری شهری با مدل DPSIR (نیروی محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ) به بررسی همزمان برنامه های توسعه شهری و شاخصهای تاب آوری تحت تاثیر آنها پرداخته و امکان پیش بینی کلی وضعیت آینده تاب آوری شهر را بر اساس ارزیابی اقدامات در مرحله سیاست گذاری و پیش از اجرا فراهم نماید؛ در این راستا به طور موردی به بررسی ارتباط علت و معلولی برخی اقدامات توسعه شهری به عنوان نیروی محرکه و چگونگی فشار بر شاخصهای تابآوری پرداخته شد. نتایج نشان داد که میتوان فشارها و وضعیت ناشی از اقدامات در حوزه توسعه فضایی و کالبدی شهر را از طریق این مدل مورد ارزیابی قرار داد. همچنین نتیجه نشان میدهد تمامی مولفه های اثر نیز میتوانند در تشدید وضعیت نقش ایفا نمایند و در این چارچوب قابل بررسی هستند. با عنایت به لزوم تطابق نتایج سیاستهای مدیریت شهری با اصول دستیابی به اهداف چشمانداز، این رهیافت میتواند با ارائه چارچوبی ساده و در عین حال کارآمد مسئولین را در ارزیابی و پایش تصمیمات یاری نماید.

کلیدواژه ها:

سیاستهای مدیریت شهری ، تاب آوری شهری ، مدل DPSIR