بررسی توان جذب بیولوژیک عناصر سمی آرسنیک، آنتیموان و جیوه توسط دوگونه گیاهی کنگر وحشی (Gundelia tournefortii L.) و چمن بز (Aegilops crassaL.) رشد یافته در محدوده معدن متروکه زغال سنگ قطار داش میاندوآب

معدن متروکه زغالسنگ قطار داش در 41 کیلومتری شرق میاندوآب استان آذربایجانغربی واقع است. سنگهای همبر لایههای زغالدار در این محدوده ماسهسنگ، سیلتستون و شیل سازند شمشک میباشند. به منظور ارزیابی توانایی دو گونه گیاهی رشد یافته در محدوده معدن، نمونههای گیاهی و خاک از این ناحیه جمعآوری گردید. مطابق نتایج تجزیههای شیمیایی، هر دو گیاه مورد مطالعه، کنگر وحشی (Gundelia tournefortii L.) و چمن بز (Aegilops crassa L.) توانایی مطلوبی را در جذب جیوه از خاک نشان دادند و مقدار جیوه موجود در اندام هوایی هر دو گیاه بیشتر از نمونههای خاک آنها میباشد. متوسط ضریب جذب بیولوژیکی جیوه برای کنگر وحشی و چمن بز به ترتیب 1/9 و 2/9 تعیین گردید. بر این اساس، این دو گونه گیاهی به عنوان انباشتگر و پالایشگر جیوه در نظر گرفته شدند. علاوه بر این، گیاه چمن بز توانایی خوبی را در جذب و انباشت آنتیموان داشته و میانگین ضریب جذب بیولوژیکی آن برای آنتیموان 1/4 تعیین گردید. در نقطه مقابل توانایی کنگر وحشی در جذب آنتیموان حدود 1/5 برابر کمتر از چمن بز بود. در مورد آرسنیک توانایی چمن بز در جذب آرسنیک بهتر از کنگر بوده و در برخی جایگاههای نمونهبرداری مقدار آرسنیک در اندام هوایی این گیاه بیشتر از مقدار آن در خاک بوده است.

کلیدواژه ها:

معدن متروکه ، معدن کاری زغال سنگ ، ضریب جذب زیست شناختی ، انباشت گر ، گیاه پالایی ، قطار داش ، میاندوآب