بررسی جایگاه حقوق شهروندی در نظام تعلیم و تربیت ایران و ارایه پیشنهادی برای پداگوژی مناسب با این موضوع: پداگوژی دیالوجیک

پژوهش حاضر هدفی دوگانه را در پیش دارد؛ نخست در پی واکاوی جایگاه حقوق شهروندی در نظام تعلیم و تربیت ایران است و سپس میخواهد برای آموزش حقوق شهروندی پداگوژیای مناسب پیشنهاد دهد. به منظور تبیین جایگاه حقوق شهروندی در نظام تعلیم و تربیت ایران، ابتدا مولفه های حقوق شهروندی از سندهای فرادستی همچون قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی (1395) استخراج شده و سپس در جستوجوی این مولفه ها در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، به مثابه نماینده این نظام تعلیم و تربیت برآمده است. یافته های این تحقیق از جایگاه برجسته حقوق شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران حکایت دارد، به گونه ای که بیشتر مولفه های حقوق شهروندی موجود در سندهای فرادستی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز دیده میشود. مولفه های حقوق شهروندی استنتاج شده در سند تحول عبارت است از: حق آموزش و پرورش، حقوق برابر، حق مشارکت (سیاسی و اجتماعی)، حق کرامت و برابری انسانها، حق دادخواهی، حق سلامت و کیفیت زندگی، حق دسترسی به فضای مجازی (و فناوریهای ارتباطی)، حق دسترسی به اطلاعات، حق اقتدار ملی، حق اشتغال، حق رفاه و تامین اجتماعی، حق محیط زیست سالم و توسعه پایدار، حق دسترسی و مشارکت، حق پژوهش و حق تشکل، تجمع و راه-پیمایی. با این حال این جایگاه برجسته در عمل نتوانسته به آموزش حقوق شهروندی بینجامد و در نتیجه آموزش حقوق شهروندی در نظام تعلیم و تربیت ایران از کارکرد و نقش برخوردار نیست که این موضوع از ساختار مونولوجیک و تمرکزگرای نظام آموزش و پرورش ایران برمیخیزد. در پیوند با هدف دوم، پداگوژی مناسب برای آموزش حقوق شهروندی، پداگوژی دیالوجیک دانسته شده است، زیرا این دو همجنساند.

کلیدواژه ها:

آموزش حقوق شهروندی ، پداگوژی دیالوجیک ، تعلیم و تربیت ایران ، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ، سندهای فرادستی