تحلیل و بررسی تاثیر دانش روانشناسی محیطی در طراحی فضاهای سالمندی نمونه ی موردی: خانه ی سالمندان کمپس، بلژیک

به دنبال افزایش جمعیت مسن در ایران، رفع نیازهای این قشر به تازگی به یک دغدغه ی مهم تبدیل شده است. سالمندی به تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی و پیش رونده ی غیرقابل برگشت اطلاق می شود که در طول زندگی هر فردی رخ می دهد. اگرچه این فرایند در همه ی افراد اتفاق می افتد ولی اغلب با تغییرات مشخص در سلامت و نیازهای تغذیه ای همراه است (محمدزاده، 1390 ). سالمندی دوران حساسی از زندگی انسان است و توجه به مسائل و نیازهای این مرحله یک ضرورت اجتماعی قلمداد می شود. با افزایش شمار سالمندان، آمار سکونت در مراکز و موسسات نگهداری از سالمندان نیز بیشتر خواهد شد. بر این اساس، توجه به طراحی فضاهایی که ارتقا دهنده ی سلامت و کیفیت زندگی این قشر باشد، اهمیت بسزایی می یابد. کیفیت زندگی، یک شاخص اساسی برای تمامی سنین، به ویژه کهنسالان محسوب می شود و پاسخگویی بهینه به نیازهای سالمندان، می تواند موجبات افزایش این شاخص را فراهم کند. یقینا بهترین جا برای زندگی کانون خانواده است، و هر نسل اقتضای سن خود را به بهترین وجه در محیط خانواده به بالندگی می رساند. همه ی ما کماکان میدانیم که به هم نیازمندیم و این تصور باطل است که ما نیازی به کهنسالان نداریم (ریاحی، 1387 ). برای این منظور ابتدا با مطالعات کتابخانه ای به بررسی مفاهیم سالمند، سرای سالمند و محیط سالمندی پرداختیم. سپس با بهره گیری از مطالعات و بررسی های انجام شده درباره ی دانش روانشناسی محیطی، به معیارهای مهمی که به طراحی مطلوب تر و کارآمدتر فضاهای سالمندی کمک می کند دست یافتیم. دانش روانشناسی محیطی به تاثیر مثبت یا منفی محیط مصنوع بر رفتار انسان ها و یا باالعکس می پردازد. در نظر گرفتن اصول روانشناسی محیطی می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای بر طراحی سرای سالمندان داشته باشد. در این مقاله با بررسی منابع مختلف و با تکیه بر مشاهدات میدانی، به معیارهایی دست خواهیم یافت که مارا به هدف اصلی مان یعنی یافتن روش های طراحی فضاهای سالمندی ایده آل و ارتقا سطح کیفیت زندگی سالمندان نزدیک می کند.

کلیدواژه ها:

سالمند ، محیط سالمندی ، روانشناسی محیطی ، کیفیت زندگی ، محیط مصنوع