بررسی خصوصیات فنولوژیکی ومورفولوژیکی پنج گونه درخت بید دراستان اردبیل

درسراسرجهانتاکنون 526گونه بید شناسائی شده است که تعداد 520 گونه درنیمکره شمالی و6گونه درنیمکره جنوبی پراکنده هستند.از ایران در مطالعات جدید34 گونه و6 دورگ ازبیدها گزارش شده است. بیدها با فرم زیستی درختی،درختچه ای وبوته ای، گسترش وسیعی درسطح جهان بویژه نیمکره شمالی دارند. به منظورتکمیل وتوسعه کلکسیون بیدوانجام بررسی های فنولوژی،مورفولوژی ومشخصه های رویشی گونه های مختلف بید دراستان اردبیل 5 گونه بید مورد مطالعه قرارگرفتند. این گونه هاعبارت بودند از: S.aegyptiaca L., S.elbursensisBoiss.S.excelsaGmelin,S.fragilis L,Salix alba L در زمان مناسب خصوصیات فنولوژیکی و مورفولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند . داده های جمع آوری شده با روش طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که تفاوت تمام صفات مورفولوژیکی با همدیگر معنی دار بود. گونه ها در کلیه صفات فنولوژیکی نیز با هم اختلاف ممقایسه میانگین خصوصیات مورفولوژیکی به روش دانکن در سطح احتمال 5% در گونه های مختلف در جدول شماره2 نشان می دهد که گونه Salix .alba بیشترین و S. aegyptiaca کمترینرشدارتفاع را داشته اند . از نظر قطر تنه S.excelsa بیشترین و S. elbuursensis کمترین رشد را داشتند.قطر کو چک تاج درS. excelsa بیشترینودر S. aegyptiaca کمترین رشد را داشته است. قطربزرگ تاج در S. excelsa بیشترینودر S. aegyptiacکمترین رشد را داشته است . سطح تاج درS.excelsa بیشترین و در S. aegyptiaca کمترین رشد را داشته است. طول برگ در Salix .albaبیشترین و درS. excelsaکمترین مقدار را داشته است. عرض برگ در S. aegyptiaca بیشترین ودر S. elbuursensis کمترین مقدار را داشته است . از نظر طول دمبرگ S. aegyptiaca بیشترین و S. excelsa کمترین مقدار را داشته است.از لحاظ سطح برگ S. aegyptiaca بیشترین و S. elbuursensisکمترین مقدار را داشته است. تجزیه واریانس خصوصیات فنولوژیکی مشترک ،ارزیابی شده درگونه های مختلف در جدول 14 نشان می دهد از لحاظ کلیه خصوصیات فنولوژیکی در سطح احتمال 1% یعنی با اطمینان 99% اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین خصوصیات فنولوژیکی به روش دانکن در سطح احتمال 5% در گونه های مختلف در جدول شماره3 نشان می دهد که از نظر شروع بازشدن برگ S. aegyptiaca زود ترین و S. excelsaدیرترین زمان را به خود اختصاص داده اند.ازلحاظ زمان کامل شدن برگ درS. aegyptiaca زود ترین و Salix .alba دیرترین زمان را به خود اختصاص داده اند .از لحاظ تاریخ ظهورگل S. aegypticaزود ترین و S. fragilis دیرترین زمان را دارد. از نظر زمان ماکزیمم گلدهی S. aegypticaزودترین وSalix alba دیرترین زمان را به خود اختصاص داده بود.خاتمه گلدهی در S. aegypticaزودتر ودر Salix fragilisدیر تر اتفاق می افتد. زمان رسیدن بذر در پایه های ماده درS. aegyptica زودتر ودر Salix fragilisدیرتر اتفاق می افتد. از نظر شروع خزان در S. fragilis زودتر ودر S. aegyptica دیرتر اتفاق می افتد . زمان ریزش کامل برگ در Salix fragilisزود ودرS. aegyptica دیرتر اتفاق می افتد.

کلیدواژه ها:

بید ، مورفولوژی ، فنولوژی ، استان اردبیل