حقوق کودک در خانواده از دیدگاه اسلام

انسان دارای کرامت ذاتی است و به تبع آن باید حقوقی برایش در نظر گرفته شود تا این کرامت، معنای خود را حفظ کند. ادیان و مکاتب مختلف، هر کدام دیدگاه و جایگاه خاصی را برای حقوق انسانها قایل شده اند که در این زمینه دین مبین اسلام همواره با اشرف مخلوقات دانستن مقام انسان، ارزش، جایگاه و کرامت ویژهای را برای او منظور کرده است. دوران کودکی سرآغاز زندگی هر انسانی است درواقع پایه و اساس رشد جسمی، ذهنی، عاطفیو اجتماعی انسان در این سالها شکل میگیرد. این نوشتار درصدد پاسخ بدان است که اسلام برای این دوران مهم و سرنوشت ساز چه تدبیر و برنامه ای اندیشیده است برای پاسخ به این سوال آیات قران و احادیث معصومین (علیهم السلام) در منابع روایی و کتب دینی مورد تحلیل قرار گرفته است، آنچه به عنوان نتیجه پژوهش میتوان ذکر کرد این است که، اسلام برای حمایت این قشر آسیب پذیر، حقوقی تعیین کرده و دیگران را به ادا کردن و احترام آن سفارش کرده است. البته به علت برجسته بودن جایگاه خانواده و اهمیت حفظ هویت آن، و هم چنین به دلیل اینکه بیشترین مسیولیت در قبال کودک به عهده والدین است، سبب شده که حمایت از حقوق کودکان، بیشتر در چهارچوب خانواده، مطرح شود. اسلام همچنان که برای والدین بر گردن فرزند حقی قرار داده، پدر و مادر را نیز بدون تعهد نگذاشته است. گرچه تمام این دستورات جنبه حقوقی ندارند بلکه به لحاظ ماهیت و ظرافت موضوع، بسیاری از آنها مانند: مهربانی کردن، احترام نهادن، نصیحت کردن، چشمپوشی کردن از خطاها و لغزشها اخلاقی اند، اما رعایت کردن آنها توسط والدین امری ضروری است. ایمه اطهار (علیهم السلام) به عنوان الگوی بشریت با دقت و صبر و حوصله، این نکات را عملی میکردند و فرزندانی نمونه و کامل تحویل جامعه می دادند. در روایات به وضوح مشهود است که پیشوایان دین بارها افراد را به خاطر برخورد نامناسب با کودکانشان توبیخ و سرزنش میکردند و عقوبت اعمالشان را به آنها یادآور میشدند. قرآن، فرزند را نشانه برکت الهی میداندو در شمار پاداشهای موعود به صالحان، فرزند بسیار را ذکر میکند. در این حال، فرزند در کنار ثروتهای دیگر، وسیله آزمایش نام گرفته است. اگر در برابر این آزمایش سرافراز بیرون آید و حقوقش را ادا کند به اجری عظیم دست یافته است. بدون شک پیشرفت کودک در بزرگسالی مرهون تربیت صحیح در تمام زمین ه ها و نیز رعایتحقوق او در خانواده است و متقابلا عدم رعایت و توجه به این مسایل میتواند کودک را در معرض ناگواریها و فشارهایی قرار دهد که منجر به تباه شدن زندگی او میشود. متاسفانه امروزه کودکانی که به خاطر اعتیاد خانواده یا جدایی والدین در چنگال افراد پلید به امور ناشایستی مانند توزیع مواد مخدر، خودفروشی و کار اجباری تن می-دهند و به تعبیر دیگر حقوق آنها نقض میشود، کم نیستند.

کلیدواژه ها:

حقوق ، کودک ، اسلام ، والدین ، احادیث