مبانی فقهی رشد کیفری (ماده 91 قانون مجازات اسلامی)

مساله رشد کیفری از جمله مسایلی است که از نظر فقهی و حقوقی، قابل بحث و بررسی و به لحاظ اجتماعی دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. رشد کیفری به معنای رسیدن به سنی است که شخص قوه ی تمیز و تشخیص کامل حسن و قبح اعمال و درک اوامر و نواهی شرعی و قانونی را داشته باشد. رشد دارای ابعاد مختلفی است از جمله: رشد مالی، عقلانی، اخلاقی و... می باشد. با توجه به قول مشهور فقهای امامیه و اهل سنت، رشد فقط در امور مالی و امور متضمن مال؛ همچون نکاح، شرط است؛ ولی برخی از فقهای متقدم همچون علامه حلی و برخی از فقهای معاصر، رشد را به عنوان یکی از شروط مسیولیت کیفری در جرایم مستوجب حد و قصاص آورده اند. همین نظریه غیر مشهور فقهاء، در ماده 91 ق.م.ا مورد پذیرش قرار گرفته شده است. بر این اساس در این پژوهش، از منظر فقهی به اعتبار سنجی رشد در امور کیفری همانند حدود و قصاص و همچنین به بررسی اینکه سن خاصی همانند سن 18 سال، می تواند اماره سن رشد قرار بگیرد یا خیر؛ پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

رشد کیفری ، آیات ، روایات ، عقل ، نظریه فقهاء