بررسی کمیت و کیفیت اسانس بومادران زرد

بومادران زرد )Achillea tenuifolia Lam.( یکی از مهمترین گونه های با ارزش دارویی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی Asteraceae است. این گیاه به صورت خودرو در دشتها، کنار جاده ها و نواحی کوهستانی میروید. از نظر درمانی التیام دهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری برسلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسیهای جدید در مورد این گیاه خاصیت ضدسرطانی آن را به اثبات رسانده است. به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس بومادران، گل های گیاه در هنگام گلدهی کامل در اوایل تیر ماه سال 1392 از سه رویشگاه تبریز، زنجان و همدان جمع آوری گردید. مشخصات مربوط به هر رویشگاه یادداشت برداری گردید جهت ارزیابی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از خاک هر رویشگاه نمونه برداری صورت گرفت. سپس اسانس-گیری به روش تقطیر با آب )کلونجر( به مدت سه ساعت انجام شد و ترکیبات اسانس توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی )GC( و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی )GC/MS(، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین سه رویشگاه از نظر بازده اسانس اختلاف وجود دارد که بیشترین میزان این کمیت در گل به ترتیب با ) 0%/45 ( متعلق به رویشگاه تبریز و کمترین میزان آن در اندام گل )0%/2( متعلق به رویشگاه همدان بود. بهطور کلی در سه رویشگاه 45 ترکیب شناسایی شد که میزان ترکیبات عمده آن )کامفور، بورنئول و 1و8 سینئول( در اندام گل هر سه رویشگاه متفاوت بود که نشان دهنده تاثیر شرایط رویشگاهی بر کیفیت اسانس است.

کلیدواژه ها:

بومادران )Achillea tenuifoliaLam.( ، اسانس ، کامفور ، بورنئول ، 1و8 سینئول.