مروری بر بازیابی وکاهش آسیب پذیری در برابر بلایا بارویکرد توسعه پایدار

زمینه و هدف: جوامع تاب آور باید در صورت بروز حوادث و بحران ها امکان بازسازی و تجدید حیات اجتماعی کالبدی خود را با توجه به توانمندی داخلی خود در جامعه داشته باشند و از یک سیستم خود دفاعی در برابر حوادث بهره مند باشند. توجه نمودن به ارتقای قابلیتهای انسانی در رویکرد اجتماع محور به روشنی قابل مشاهده است. هدف اصلی این رویکرد، درگیر کردن نیروهای بومی و محلی در فرایندهای برنامه ریزی، سیاستگذاری، هماهنگی، کنترل و سازماندهی مدیریت بحران با هدایت دولت است.. کاهش آسیب پذیری ها و ارتقای ظرفیت مردم محلی برای سازگاری با خطرهای ناشی از بلایای طبیعی، در میان اهدافی که برای این رویکرد در نظر گرفته شده، از اهمیت بیشتری برخوردار است. مدیریت اجتماع محور بلایا، رویکردی مبتنی بر توسعه است که هدف آن در بلندمدت، ارتقای توسعه پایدار است.روش کار:این مطالعه مروری با استفاده از کلمات کلیدی مدیریت بحران، توسعه پایدار،جوامع تاب آور، , Disaster management ,Sustainable Development Community-based Disaster Management انجام و مقالات منتشر شده در بازه زمانی 2008 تا 2016 در پایگاه های علمیPubMed ،Google Scholar،SID استخراج و از میان مقالات مرتبط با مفهوم کاهش آسیب پذیری و توسعه پایدار در بلایا 20 مقاله انتخاب و وارد مطالعه و مورد ارزیابی کیفی قرار گرفتند.یافته ها: بر اساس مرور کیفی مقالات،نتایج حاصل راهکارهایی را به منظور بهبود نظام مدیریت بحران اجتماع محور مورد تاکید قرار داده است. گرچه شیوه های پیاده سازی و اجرای این رویکرد در جوامع گوناگون متفاوت است، اما بررسی های صورت گرفته سازه های مشترکی را در میان شیوه های اجرای این رویکرد نشان می دهد؛ شناسایی این سازه ها می تواند نقش موثری در اجرای موفقیت آمیز این رویکرد در جوامع مورد نظر ایفا کند. شناسایی روش های جلب مشارکت و افزایش آمادگی ساکنان از طریق آموزش های همگانی؛ شناسایی و جذب نیروهای فعال و داوطلب محلی؛ شناسایی راهکارهای بهره گیری از مشارکت زنان به منظور افزایش آگاهی و آمادگی شهروندان؛ ایجاد و تقویت شبکه های اجتماعی با هدف تبادل دانش و اطلاعات محلی و افزایش مشارکت ساکنان محلات؛تبادل اطلاعات میان مردم و سازمان های مسیول با هدف افزایش مشارکت ساکنان محله ها در برنامه های مدیریت بحران؛ راهکارهای افزایش مشارکت شهروندان در فرایندهای برنامه ریزی و خط مشی گذاری؛ ایجاد، تقویت و احیای سازمان های داوطلب به منظور ایفای نقش در تمامی مراحل مدیریت بحران؛حرکت به سمت واگذاری نقشها و مسیولیت های مدیریت بحران به سازمان های غیر انتفاعی و شرکت های خصوصی؛شناسایی راهکارهای کاهش آسیب پذیری و افزایش ظرفیت ساکنان محله ها، از مهم ترین سازه های استخراج شده از رویکرد اجتماع محور به مدیریت بحران است.نتیجه گیری: یک جامعه تاب آور در واقع سرمایه گذاری پایدار و موثر برای ایجاد جامعه ای استوار محسوب می‎شود.موفقیت در دستیابی به اهداف ذکر شده، کاهش پیامدها و خسارتهای ناشی از وقوع بلایای طبیعی را به دنبال خواهد داشت

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، توسعه پایدار ، جوامع تاب آور