بهینه‌سازی کنترل و بهره‌برداری از سیلاب (مطالعه موردی بهره‌برداری از سیلاب حوضه‌های ماهشهر و رامشیر)

در مناطق خشک و نیمه‌ خشک، استفاده از روش‌های جمع‌آوری ریزش‌های جوی و رواناب‌های سطحی و سیلاب‌ها از متداول‌ترین روش‌های تأمین آب برای کشاورزی بوده است. در این مناطق کمبود جریان‌های سطحی از یک‌طرف و وقوع ریزش‌های جوی و جریان‌های سیلابی در دوره زمانی کوتاه، ساکنین این مناطق را به سمت کنترل و بهره‌برداری بهینه از سیلاب سوق داده است.یکی از متداول‌ترین روش‌ها کنترل سیل در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از سدهای تأخیری است. این سدها، ضمن کاهش پیک سیل، منجر به افزایش زمان پایه سیل و در نتیجه افزایش مدت زمان و حجم سیلاب قابل بهره‌برداری می‌شوند. از طرفی با کاهش پیک سیل و افزایش زمان پایه، ابعاد سازه‌ها و میزان ریسک خسارات ناشی از سیل به آنها کاهش و در نتیجه هزینه‌های بهره‌برداری از آنها کاهش می یابد.در این مقاله ضمن بررسی‌ روش‌های برنامه ریزی، کنترل و بهره‌برداری از سیل، مطالعه موردی بهینه‌سازی سامانه کنترل سیل و بهره‌برداری از سیل حوضه‌های امیدیه و ماهشهر اشاره می‌گردد.در این بررسی ضمن معرفی یک سامانه بهره برداری از سیل، تاثیر احداث 4 گزینه سد تاخیری بر مشخصه های هیدرولوژیکی هیدروگراف سیلاب ها و هم چنین حجم سیلاب قابل استحصال مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان داد سد های تاخیری ضمن آن که پتانسیل که در کاهش پیک سیلاب موثرند، می توانند نقش بسیار موثری در افزایش حجم بهره برداری و کاهش ابعاد سازه ها و شبکه بهره برداری داشته باشند.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، بهینه‌سازی ، کنترل سیل ، بهره‌برداری ، سد تاخیری