مدیریت خاکها در راستای افزایش کارآیی مصرف آب

کارآیی مصرف آب (Water Use Efficiency) بیانگر مادة خشک یا عملکرد دانه (بذر) تولید شده در واحد آب مصرفی می باشد. با افزایش میزان آب موجود در خاک چه در کشاورزی آبی و چه دیم، توجه زیادی به راهکارهای افزایش دهنده کارآیی مصرف آب و مدیریتهای تغییر دهندة آن شده است. روشهای مدیریت خاک بر تبخیر و تعرق از طریق تغییر انرژی لازم برای انجام این فرآیند، آب موجود در خاک و میزان آب قابل تبادل بین خاک و اتمسفر تاثیر می گذارند. مدیریت تغذیه گیاه از جمله اضافه کردن ازت، فسفر و پتاسیم دارای اثر غیر مستقیم بر آب مورد استفاده گیاه از طریق تأثیر بر کارآیی فیزیولوژیکی دار ند. ازت کافی باعث افزایش کربن آلی خاک و ازت کل می گردد. پتاسیم کافی در گیاهان باعث کاهش میزان تعرق در گیاه می شود که نه تنها به پتانسیل اسمزی سلولهای مزوفیل بلکه تا حدودزیادی از طریق باز و بسته شدن روزنه ها تنظیم می شود. پتاسیم همراه با ازت کافی در افزایش کارآیی مصرف آب مؤثر می باشد. بررسی منابع مختلف بیانگر تنوع زیاد در کارآیی مصرف آب با تغییر در آب و هوا، محصول و روشهای مدیریتی خاک می باشد. تحقیقات نشان می دهد با اعمال مدیریت مناسب خاک کارآیی مصرف آب 40- 25 در صد در سیستمهای خاک ورزی مختلف افزایش می یابد. مدیریت تغذیه مناسب کارآیی مصرف آب را 25- 15 درصد افزایش می دهد. عملیات خاک ورزی باعث بهم خوردن و شکسته شدن قشر سطحی خاک شده که در اثر تکرار عملیات خاک ورزی نفوذپذیری و هدایت هیدرولیکی خاک به دلیل افزایش منافذ اشغال شده از هوا کاهش می یابد. عملیات خاک ورزی منجر به معدنی شدن مواد آلی موجود در خاک شده که در طولانی مدت باعث کاهش مواد آلی و ظرفیت نگهداری آب در خاک و در نهایت کاهش کارآیی مصرف آب می گردد.

کلیدواژه ها:

کارآیی مصرف آب ، تبخیر و تعرق ، خاک ورزی ، نفوذ پذیری خاک ، تغذیه ، بقایای گیاهی ، درجه حرارت