حب موضوع و بغض مسئله؛ آسیب پژوهش های علوم انسانی

موضوع علوم انسانی از یکسو و علوم اسلامی از سوی دیگر در دنیای امروز از چنان اهمیتی برخوردار شده اند که در رشد یا افول شاخص های توسعه، تاثیرات مستقیم بر جای می گذارند. با توجه به این رویکرد، انتظار جهانی از متخصصان این علوم آن است که در قالب های معینی به مسائل مورد نیز انسان اهتمام ورزند و در پژوهش ها (اعم از کتب، رساله ها و پایان نامه ها) برای آنها جواب پیدا کنند. در این میان قطعا پژوهشی بهنتیجه ایده آل دست می یابد که به جای توجه به طرح (و بلکه حب) موضوع، به حل مسائل بپردازد، در حالی که متاسفانه به دلیل کراهت اصحاب قلم از بیان مسئله و گرایش محض به پردازش موضوع، شاهد رخدادینگران کننده به نام (حب موضوع و بغض مسئله) هستیم که این رخداد خطیر در عرصه های مدرسه، دانشگاه و حتی حوزه های علمیه متعلمانی را می پروراند که همچنان در پژوهشها و پایان نامه ها به جای پرداختن و حلمسئله به بررسی موضوعات می پردازند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی به بررسی مقایسه این دو رویکرد و ویژگی های آن دو پرداخته که مهم ترین ویژگی های رویکرد موضوع محور را: تاکید بر دانش و اطلاعات با موضوعات مجزا؛ ارائه دروس بر اساس رشته های متمایز؛ غلبه کتب درسی و در نتیجه منفعل شدن متعلمان؛ تاکید بر متخصص و دانشمند شدن و پرهیز از بروز خلاقیت های خدادادی و در نهایت ثابت بودن اهداف کلی و جزیی آموزش معرفی م یکند. در حالی که ویژگ یهای رویکرد مسئله محور: تاکید بر حل مسئله در محیط اجتماعی و بر اساس موضوعات میان رشته ای؛ طراحی مواد درسی ناظر به احتیاج جامعه با ساماندهی بر اساس درک روابط بر محور حال و آینده؛ طراحی پژوهش بر طبق مسائل به صورت ارائه درهم تنیده و با تنوع بیشتر در یاددهی؛ فعال بودن متعلمان در جست وجو و تطبیق دانش که در نتیجه اهداف آموزشی تغییر کرده و تاکید بر آموزش عمومی و رفع نیازهاست.

کلیدواژه ها:

علوم انسانی ، علوم اسلامی ، آسیب ها ، موضوع ، مسئله.