بناهای تاریخی در تعامل یا تقابل توسعه شهری مطالعه ی موردی مجموعه دخمه های مانکجی و گلستان بانوی یزد

رشد جمعیت شهرنشین و افزایش مهاجرت به شهرها، منجر به توسعه غیر قابل کنترل نواحی شهری، کاهش سطح رفاه انسانی، نیل به سمت حومه نشینی و بروز مشکلات فراوان برای مدیران مختلف شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه شده است و مجموعه این عوامل، سبب نگرانی های برنامه ریزان شهری شده است و زمینه مطالعه جدی مدیران، برنامه ریزان شهری و همچنین سیاست مداران را فراهم نموده است. یکی از مباحث مهم پیرامون مسایل شهری، مفهوم توسعه پایدار شهری است که توسعه ای مبتنی بر نیازهای واقعی و تصمیم گیری های عقلایی، با در نظر گرفتن ملاحظات مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی محسوب می گردد. در بسیاری از موارد بناهای تاریخی که بیانگر هویت معماری و فرهنگی شهرها هستند به عنوان سدی در برابر توسعه ی شهری جلوه گر می شوند و به گونه ای که تا کنون مشاهده شده در ایران در بسیاری از موارد ساختمان های تاریخی فدای توسعه ی شهری شده و این در حالی است که بناهای تاریخی زنده کننده ی هویت تاریخی، فرهنگی، معماری، خاطرات فردی و خاطرات جمعی و جامعه ای هستند. اگرچه توسعه ی شهری نیاز جامعه است و جذابیت های خود را داراست ولی حذف بناهای تاریخی موجب احساس بی هویتی در شهر، از دست داد گذشته و از بین رفتن خاطرات جامعه می شود. چون شهر ناگزیر از توسعه است، این موضوع همواره به عنوان یک تقابل بین بناهای تاریخی و توسعه ی شهری خودنمایی کرده است و باعث شده بسیاری از بناهای تاریخی شهرها تخریب شوند در این میان دیدگاه دیگری هم وجود دارد که بنای اریخی نه تنها مانع توسعه شهری نیست بلکه می تواند در جهت توسعه شهری مثمر بوده و به جای تقابل با آن تعامل نماید. در این پژوهش ضمن بررسی تقابل ها به بیان و شناخت نکات مثبتی که منجر به تعامل می گردد پرداخته شده است.همچنین جهت بررسی مستند این مقوله مجموعه دخمه های مانکجی و گلستان بانوی شهر یزد که روزگاری در خارج شهر یزد بوده و اینک توسط بافت نوساز و توسعه یافته شهر یزد احاطه گردیده است مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.در این مطالعه شیوه پژوهش کیفی و مبتنی بر مطالعات توصیفی- تاریخی است.

کلیدواژه ها:

تعامل ، تقابل ، توسعه شهر ، بنای تاریخی ، یزد ، دخمه