تجلی ذکر در معماری اسلامی از طریق نمادپردازی

محیط با قابلیت تاثیر بر اندیشه و رفتار انسان، می تواند به عنوان یک فضای متذکر عمل نماید و مطابق دیدگاه اسلامی حس حضور الهی را به انسان متذکر شود. ذکر یادآوری نام خدا در قلب و ذهن انسان است که در تمام لحظه های زندگی به دارا بودن آن سفارش شده است. بالاترین تجلی ذکر، توحید و نمود وحدت و یگانگی خداست که در معماری اسلامی از طریق نمادپردازی جلوه کرده است. سوال اصلی تحقیق اینست که چگونه نمادپردازی در معماری اسلامی می تواند به عنوان ابزاری برای تجلی ذکر محسوب شود و این امر از چه طریقی صورت می گیرد در ابتدای بحث با شناخت ذکر ، مراتب و اهمیت آن به بیان دامنه کاربرد تذکر در عوالم وجود می پردازد.. با اذعان به ارتباط تفکیک ناپذیر معنی و صورت، در مورد چگونگی ارتقاء معانی و یا انتقال مفاهیم از اشکال و عناصر معماری اسلامی از طریق اصل وحدت در کثرت سخن گفته که یکی از مهمترین نتایج کاربرد این اصل، جلوه نمادین آن در معماری اسلامی می باشد. با روش توصیفی تحلیلی و استدلال منطقی رابطه نمادپردازی و عوامل موثر در تجلی ذکر بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که یکی از وجوه مهم نمادپردازی در معماری اسلامی که غالبا از طریق پرداختن به اصل وحدت در کثرت در معماری اسلامی بروز پیدا کرده، تداعی معنای توحید الهی می باشد که این موضوع اشاره به تجلی ذکر الهی در بالاترین مرتبه آن است.

کلیدواژه ها:

ذکر ، معماری اسلامی ، نمادپردازی ، وحدت در کثرت