مطالعه مروری بر عوامل موثر بر بهینه سازی دز در پزشکی هسته ای تشخیصی

مقدمه: هنگامی که فرآیندهای پزشکی هسته ای، بطور صحیح و در شرایط مناسب انجام شوند، دارای پرتوهای تابشی کم خطری برای بیماران بوده و مزایای واقعی آن بطور قابل توجهی بیش از هرگونه خطر بالقوه ای می باشد. لذا هدف این مقاله مروری، با توجه به مفهوم بهینه سازی و با در نظر گرفتن اصل ALARA ، بررسی روش ها و ابزارهایی برای دستیابی به کاهش میزان پرتو در فرآیندهای تشخیصی پزشکی هسته ای می باشد؛ بدون اینکه کیفیت تشخیصی این مطالعات را تحت تاثیر قرار دهد.روش تحقیق: در راستای تحقق این هدف، مقالاتی که در بازه ی سال های 1998 تا 2017 میلادی در پایگاه داده های PubMed،Google Scholar ،Web of Science وScopus با کلید واژه های مرتبط به چاپ رسیده است مورد بررسی قرار گرفته-اند.یافته ها: اطلاع از روند تصویربرداری برای بیمار کمک می کند تا با همکاری در طول تصویربرداری، تصویری با کیفیت مناسب تهیه شود که امکان تجویز کمتر پرتودارو و در نتیجه، دز کمتر را فراهم می آورد. همچنین کیفیت تصویر و زمان تصویربرداری در پزشکی هسته ای، ارتباط مستقیمی با میزان پرتوداروی تجویزی دارد. لذا دزهای بهینه از پرتوداروهای تجویزی، در لیست هایی براساس وزن بدن و با در نظر گرفتن چند فاکتور، از جمله مساحت سطح بدن و نوع پرتودارو، ارائه شده اند. البته این دستورالعمل ها، متناسب با تجهیزات، قابل انعطاف می باشند، چراکه پیشرفت های اخیر در تجهیزات پزشکی هسته ای، همچنین استفاده از پردازش تصویر پیشرفته و بهبود در الگوریتم های بازسازی تصویر، خود نیز می توانند با حفظ کیفیت تصویر تشخیصی، موجب کاهش چشمگیری در دز پرتوداروهای تجویزی شوند. انجام کنترل کیفی منظم نیز، بمنظور بررسی دقت و صحت تجهیزات و در نتیجه، بهینه سازی دز در هر بخش باید صورت پذیرد.نتیجه گیری: بطورکلی، بمنظور بهینه سازی دز در پزشکی هسته ای، مراحل زیر پیشنهاد می شود: آموزش ابتدایی بیمار، انتخاب دز پایه براساس دستورالعمل های استاندارد جهانی، استفاده از فانتوم و بررسی پارامترهای بهینه ی تجهیزات، برای حصول تصویری مقبول با حداقل دز تجویزی، انجام روش های پردازش تصویر پیشرفته و بررسی مجدد مرحله ی قبل، ضرورت بازنگری در دستگاه ها و انجام کنترل کیفی منظم.

کلیدواژه ها:

پزشکی هسته ای ، تصویربرداری ، بهینه سازی ، دز تابشی.