معرفی چند نمونه دانش بومی آبخوانداری در روستاهای استان یزد
محل انتشار: سومین همایش آبخوانداری
سال انتشار: 1382
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,960
فایل این مقاله در 5 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
CWM03_063
تاریخ نمایه سازی: 25 فروردین 1385
چکیده مقاله:
محدودیت منابع آب در استان یزد موجب شده که از قدیم الایام مردم این سرزمین تلاش وصف ناپذیری در تامین و بهره وری آب نمایند و از کمترین استعدادهای آبی هر منطقه جهت ایجاد یک مزرعه و زیستگاه بهره برداری کنند. اغلب روستاهای کوهپایه ای این استان بویژه در دامنه های جبال شیرکوه در سالهای اخیر دچار تلاطم فزاینده آبدهی قنوات شده است و این معضل بر اقتصاد این روستاها تاثیر جدی داشته بطوریکه آبدهی قنوات روستاهای این منطقه در مواردی تا صد برابر در طول یکسان نوسان داشته است. درخشکسالی سالهای 1379 و 1380 میانگین بارندگی منطقه 62% میانگین 30 ساله بوده است و این کاهش بارندگی بی سابقه نبوده اما عوارض آن بی سابقه و در حد 28% باعث نابودی باغات شده است (4). بطوریکه بسیاری از درختان قدیمی از نوع گردو، توت، چنار با سن بالاتر از یکصد سال خشکیدند . در مراجعات اولیه کشاورزان علت تشدید فاکتور خشکسالی را هوا بین شدن قنوات اعلام نمودند (که به معنای نوسان شدید آبدهی قنوات در طول سال می باشد) . در پی علت یابی که چرا قنوات نسبت به گذشته از آبدهی نامنظم تر شده است به مواردی از اقدامات آبخوانداری رسیدیم که در گذشته توسط مردم به اجرا درآمده و اخیرا به فراموشی سپرده شده است. برای بررسی دقیق تر یکی از زیر حوزه های دهستان سانیج را انتخاب و بصورت میدانی و مراجعه حضوری نحوه آبخوانداری و تنظیم گردش آب مورد ادعا بررسی شد. کشاورزان قدیمی درمجموع 6 روش تنظیم گردش آب در منطقه را معرفی کردند که در گذشته اجرا می شده و موجب تغذیه آبخوان قنوات وگردش منظم تر آب بوده است. هریک از روشهای مذکور با انتخاب دقیق محل اجرا، اندازه سازه ها و با در نظر گرفتن زمان اثر بخشی همراه بوده و با این ابتکارات فنی بر نیاز آبدهی قنوات تا حدود زیادی در تنظیم گردش آب در منطقه تاثیر می گذاشتند و در نهایت به پایداری مزارع و زیستگاه های خود کمک می نمودند. شناخت این گونه دانش بومی و فنون احیاء، آنها می تواند به پایداری بیشتر روستاها بویژه درمناطق خشک کمک نماید.
نویسندگان
محمدعلی دهقانی تفتی
کارشناس ارشد بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور د
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :