انطباق معماری سنتی در اقلیم گرم و خشک با معماری پایدار

یکی از اصول معماری ایرانی-اسلامی که از رموز مانایی بناهای کهن این سرزمین است؛ آن است که معماران ایرانی همواره می کوشیدند تا درکی آگاهانه و سپس پاسخی خردمندانه برای مسیله پایداری در آثارشان داشته باشند.معماری ایرانی-اسلامی دارای ویژگی های منحصر به فردی است که ضمن توجه به مسایل زیبا شناختی و حفظ محیط زیست پاسخگوی نیازهای اقلیمی هر منطقه نیز بوده است.فنون و قواعد به کار رفته در این معماری در ابنیه سنتی ایران مانند خانه های مسکونی،بسیاری از مفاهیم نوین در عرصه معماری پایدار را به وضوح دارد.در این مقاله به بررسی معماری سنتی ایران در اقلیم گرم و خشک خواهیم پرداخت و سپس تحلیلی بر شاخصه های پایداری در معماری سنتی این منطقه با بررسی نمونه موردی از خانه های قم به انطباق الگوهای پایداری با عناصر تشکیل دهنده فرم این بناها خواهیم پرداخت. با بازخوانی اصول پایداری که در معماری خانه های ایران استفاده شده است،می توان به ارتقاء کیفیت معماری معاصر ایران کمک نمود. روش تحقیق کیفی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی می باشد.هدف اصلی این مقاله معرفی معماری منطبق با اقلیم مناطق گرم و خشک ایران و نیز استفاده از معماری بومی در راه رسیدن به معماری پایدار می باشد. این مقاله در پی آن است تا بتواند چگونگی طراحی فضای معماری را دریک بستر فرهنگی بر اساس رویکرد بوم گرایی مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور نشان می دهیم که باید همگام با بهره مندی از مسایل توسعه و پیشرفت صنعتی و تکنولوژی هماهنگ تر با طبیعت و در جهت حفظ محیط زیست خود عمل نماییم چرا که معماری بومی به سبب سازگاری بالا با محیط زیست برای تامین پایداری فرهنگی و اقتصادی در درازمدت است.در این مقاله سعی گردیده با روش کتابخانه ای به تاثیرگذاری اقلیم بر معماری بومی و پایدار مناطق گرم و خشک پرداخته گردد.معماری پایدار دارای مفاهیم عمیقی است که پیوند دهنده انسان، طبیعت و معماری است و در پی راه حلی جامع برای ملاحظات محیطی و در عین حال برای به دست آوردن سطح کیفی زندگی در ارزشهای فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و آسایشی میباشدا.ز آنجا که خانه های سنیت ایرانی نمود کامل هم آوایی محیط و انسان میباشند. با نگاهی به آن میتوان دریافت که معماران ایرانی چگونه به این مفاهیم دست یافته اند.بعضی خانه های اقلیم گرم و خشک که نزدیک به یکصد و هشتاد سال قدمت دارد، مربوط به اوایل دوره ی قاجار در محله - پایین تر از کوچه با حیاطی وسیع و گودال باغچه از دو بخش اندرونی و بیرونی با فضاهای متعدد تشکیل شده است که میتوان عملکرد فضاهای آن را تحت تاثیر اقلیم منطقه و مصالح کاربردی آن دانست. با بازخوانی این اصول، می توان به ارتقاء کیفیت معماری امروزی کمک نمود.

کلیدواژه ها:

معماری سنتی ، اقلیم گرم و خشک ، معماری پایدار ، معماری سبز