الگویابی ساختارخانه در معماری سنتی ریاب

همان گونه که میدانیم معماری خانه به عنوان اولین فضایی که انسان در آن زندگی میکند، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. شاخصه واضح خانه ایرانی نه تنها یعد پاسخگویی به نیازها بلکه حس فضایی است که با حضور در آن داریم. برای آنکه معماری امروزمان ادامه راه معماری دیروزمان باشد، تقلید صوری از عناصر آن کافی نیست بلکه باید به الگوهای نهفته و ساختار دقیق آن که در طول سالها تداوم یافته و قوام یافته اند، بینش پیدا کرد و از آنها به شیوه ای خلاقانه استفاده نمود. اقدام ضروری برای به دست آوردن بسیاری از دادههای خانه های سنتی و برقراری رابطهی مستقیم با معماری و شناخت آن، حضور در محیط و فضای مورد نظر است. باحضور در مکان تمامی حواس برای شناخت معماری با آن درگیر میشوند. بررسی یک تابلوی نقاشی عموما از طریق مشاهده صورت میگیرد و یا یک قطعه ی موسیقی از طریق شنیده شدن. اما برای شناخت معماری و طراحی باید در درون فضاو محیط حضور یافت و حرکت کرد. باید در ساعات و لحظات مختلف فضا را تجربه کرد. در ساعتهای مختلف شبانه روز، در فصول مختلف سال، در ایام معمولی و آیینی، فضا و محیط تغییر میکند. جامعه ی آماری این تحقیق، برخی خانه های واقع در بافت سنتی روستای ریاب از توابع شهرستان گناباد واقع در استان خراسان رضوی می باشد که در آنها مولفه های معماری ایرانی از دیدگاه استاد پیرنیا شامل مردم واری، درونگرایی، خودبسنگی، نیارش و پرهیز از بیهودگی را بررسی می کنیم. تمام این اصول باشاخصه های سازماندهی فضایی، سلسله مراتب فضایی، محرمیت، مصالح، نما، تزیینات و پوشش در خانه هایی که قدمت آنها به دوره قاجاریه منسوب می باشد، بررسی می شوند به طوری که مصادیق معماری ایرانی و اسلامی و سازگار با اقلیم گرم و خشک این منطقه به وضوح در آنها مشاهده می شود در پلانها تمامی الگوهای کلیدی نشان داده می شوند و بر اساس گفته های ساکنان قدیم و اهالی خانه ها، الفبای زندگی در تک تک خانه ها دوباره خوانده می شود.

کلیدواژه ها:

الگویابی ، معماری سنتی ، ریاب ، اصول معماری ایرانی ، خانه