کاربرد تحلیل پوششی داده ها در اندازه گیری کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی در بخش های اقتصادی (کاربرد تجربی در بانکداری خصوصی ایران)

اندازه گیری کارایی در بخش های اقتصادی از سال 1957 و همزمان با ارائه تعریف انواع کارایی از سوی فارل دستخوش تحولات زیادی بوده است. اقتصاددانانی همچون بانکر، رودز، چارنز، کوثلی، و بتیس توانستند بر اساس متدولوژی فارل و با استفاده از ابزار تحلیل پوششی داده ها به اندازه گیری کارایی در بخش های مختلف اقتصادی اقدام نمایند. هر چند تحلیل پوششی داده ها تنها روش در اندازه گیری کارایی نیست، مزیت های این روش همچون قابلیت استفاده برای اندازه گیری کارایی در حالت چند نهاده و چند ستانده در مدل، استفاده از تمامی اطلاعات واحدهای تصمیم ساز و عدم لزوم تحمیل فرم تبعی برای توابع مورد استفاده ( تابع تولید و هزینه) آن را به عنوان یک ابزار کارآمد در میان پژوهش گران اقتصادی مبدل ساخته است. عدم لحاظ پارامترهای خارج از کنترل مدیران در واحدهای مورد بررسی به تفکیک بخش های صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات، فقدان تطبیق و سازگاری با اختلالات آماری نظیر اندازه خطا و عدم امکان انجام آزمون فرضیه از دیگر مشکلات این روش در اندازه گیری انواع کارایی به شمار می رود. با توجه به بررسی نقاط قوت و ضعف این روش در اندازه گیری کارایی مقاله حاضر به عنوان یک پژوهش تجربی و با استفاده از داده های بانک های خصوصی در اقتصاد ایران کارایی فنی هر یک را در ارائه تسهیلات به مشتریان با بهره گیری از روش تحلیل پوششی داده ها مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان میدهد که ابزار مورد استفاده نقش مهمی در تعیین کارایی واحدهای اقتصادی در بخش مورد مطالعه دارند. یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده در نوع ابزار مورد استفاده بخشی است که مطالعه در خصوص آن صورت می گیرد نتایج مطالعه نشان میدهد که کارایی فنی بانکداری خصوصی در ایران در دوره 89-1384 معادل 72 درصد است.