بررسی مدیریت عرفی منابع طبیعی در مناطق نیمه خشک، مطالعه موردی بخش برزک، استان اصفهان

درک توسعه پایدار منابع طبیعی در جوامع روستایی مستلزم شناخت 2 مفهوم منابع طبیعی و جامعه روستایی و نیز شناخت ارتباط آنها با مقوله رابطه انسان و طبیعت است.این روابط اجتماعی از سویی و بیانگر دانش سنتی مدیریت و بهره‌برداری منابع طبیعی است و از سوی دیگر نشان‌دهنده سازوکارهای مشارکتی و همکاری در جامعه روستایی می‌باشد.نقش مشارکت و دانش بومی در توسعه پایدار نیز دیگر بر هیچ یک از کارشناسان امر پوشیده نیست.به گونه‌ای که بیان می‌شود جوامعی که پروژه‌های منابع طبیعی خود را بر اساس مشارکت بنا نهند، شانش بیشتری برای دستیابی به توسعه پایدار خواهند داشت.در این پژوهش با استفاده از روش مشاهده عمیق و مستقیم به همراه مصاحبه کیفی و رودرو به جمع آوری اطلاعات از گروه ‌های هدف شامل بهره‌برداران روستایی بخش برزک در شهرستان کاشان پرداخته شده است.نتایج گویای آن است که در این روستا همانند بسیاری از روستای دیگر کشور سازوکارهای عرفی و فرهنگ سنتی غنی در زمینه مدیریت و بهره‌برداری منابع طبیعی وجود داشته است. عرف‌ها حاصل دانش اکولوژیکی سنتی بوده و در طول زندگی نسل‌ها مورد تجربه و آزمایش قرار گرفته‌اند لذا می‌توان آنها را پایدارترین روش بهره‌برداری از طبیعت دانست از سوی دیگر انسان‌‌ها در پرتو پیشرفت فرهنگ‌ها و تکامل اجتماعات، سازوکارها و شبکه‌های اجتماعی را تشکیل داده‌اند.که به علت تحولات مدیریت و مالکیت منابع طبیعی مورد فراموشی قرار گرفته‌اند.اما ذکر این نکته ضروری است که همچنان این پتانسیل فرهنگی و اجتماعی و نیز روحیه مشارکت در میان روستاییان وجود دارد که بایستی در برنامه‌ریزی و سیاست‌گزاری منابع طبیعی مورد توجه کارشناسان قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

دانش اکولوژیکی سنتی ، توسعه پایدار ، مدیریت مشارکتی ، نیازهای اقتصادی-اجتماعی ، جامعه روستایی