بررسی ویژگیهای تالاب کویری حوض سلطان قم

این تحقیق، با هدف بررسی اجمالی ویژگیهای تالاب کویری حوض سلطان از 8 جنبه مختلف: ژئومورفولوژی، زمینشناسی،خاکشناسی، هیدرولوژی و منابع آب، پوشش گیاهی، جانداران و حیات وحش، اقتصادی و گردشگری انجام گرفت. این تالاب کهدر 40 کیلومتری شمال شهر قم و دارای مساحتی حدود 240 کیلومتر مربع است، در سال 1883 میلادی و بر اثر ساخت جادهشوسه تهران- قم تشکیل شده است. از جنبه ژئومورفولوژی، یک واحد ژئومورفولوژی است که دارای پنج تیپ مختلف شامل دشت ریگی، جلگه رسی، کویر، دریاچه کویر و ناهمواریهای عینکی یا ابرویی میباشد. تالاب مزبور از نظر زمینشناسی توسط ارتفاعاتمربوط به سنگهای ولکانیکی در بخشهای جنوب غربی، غرب و شمال غربی محدود میگردد و سنگهای این ناحیه از نظر قدمت زمانی، متعلق به دوره ائوسن میباشند. میزان شوری خاک در مرکز تالاب، فوقالعاده زیاد است، اما به طرف بیرون تالاب بهتدریج کاهش مییابد. کانیهای تبخیری مانند کلرورها، سولفاتها و کربناتها از جمله کانیهای مهم تالاب حوض سلطانهستند. رودهای متعددی مانند رود قرهسو (زرینهرود) به این تالاب وارد میشوند که عموما از اراضی شورهزار و نمکی اطراف عبور میکنند. مقایسه تغییرات مساحت تالاب حوض سلطان با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 5 و 7، نشان داد که مساحتدریاچه تالاب در سال 1365 ، از 8326 هکتار به 7895 هکتار در سال 1381 کاهش یافته است. گونههای شاخص گیاهی تالاب حوض سلطان عبارتند از Seidlitzia rosmarinus ،Tamarix ramosissima،Suadea aegyptiaca ،Artemisia sieberi Alhagi persarum ،Halostachys belangriana ،Halocnemum strobelaceum و انواع گیاهان شورپسند(هالوفیتها)Salsola گونههای شاخص جانوری منطقه نیز عبارتند از: خارپشت، گرگ، شغال، خرگوش، موش صحرایی، روباه، هوبره، باقرقره، قرقی، کبوتر چاهی، انواع عقاب، غاز خاکستری، آنقوت، لک لک، فلامینگوی بزرگ، انواع مارها، سوسمارها، عنکبوتها، رتیل، موریانه، مورچههای کمیاب و میگوی آبهای شور یا آرتمیا. از جنبه اقتصادی، تالاب حوض سلطان، مکان مناسبی برای تمرکز نمک طعام و نمکهای صنعتی از جمله سولفات سدیم است و برداشت نمک در معادن مختلف آن انجام میشود. همچنین معادن جدید عقیق نیز در این تالاب، مشاهده میشود. همچنین این تالاب، یکی از جاذبههای گردشگری و طبیعی استان قم است که از نظر زیستشناسی، بومشناسی، دیرینه شناسی، هوا و اقلیم، اشتغالزایی و تفرجگاهی، قابل تامل و بررسی است و آثار تاریخی متعددی نیز در این منطقه، وجود دارد

کلیدواژه ها:

تالاب ، حوضسلطان ، قم ، کویر