بررسی خصوصیات مرفوفیزیولوژی ریشه گیاه ذرت تحت رژیم های مختلف آبیاری در شرایط آب و هوایی اهواز

پژوهش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی در جنوب غربی و به فاصله 3 کیلومتری شهرستان اهواز با متوسط بارندگی 256 میلیمتر در سال انجام گرفت. آزمایش به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (تیمار اصلی: مقادیر مختلف آبیاری و تیمار فرعی: فازهای رشدی گیاه ) با چهار تکرار انجام شد. در شرایط تنش خشکی پارامترهای مهم ریشه نظیر طول، تعداد، وزن و حجم ریشه، کاهش یافت اگر جه در تنش های ملایم آب تا حدودی طول ریشه افزایش پیدا نمود اما در شرایط تنش آب شدید طول ریشه نسبت به شاهد کاهش پیدا نمود، اما در تیمار ملایم تنش آب طول ریشه به 16/7 سانتیمتر بر گرم خاک نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد، وزن ریشه برخلاف طول و تعداد ریشه که در تنش های ملایم تا حدودی افزایش پیدا نمود، با اعمال کوچکترین سطوح مختلف تنش آب، کاهش نشان داد و در شدید ترین تیمار تنش آب به 17/7 گرم در بوته یعنی تقریباً نصف وزن ریشه در تیمار بدون تنش آب رسید، حجم ریشه وابستگی کاملی با مؤلفه های رشدی ریشه نظیر تعداد و وزن ریشه دارد که با کاهش این دو مؤلفه اخیر در اثر تنش خشکی، حجم ریشه نیز روند کاهشی ارائه داده است آزمون دانکن چهار گروه میانگینی را ارائه کرد، که تیمار (شاهد) با 151cc بالاترین حجم و تیمار شدید تنش آب I3 با 81cc جابجائی آب در استوانه مدرج پائین ترین حجم ریشه را نشان دادند نسبت اندام هوایی به ریشه در سطوح مختلف تنش آب کاهش یافت، وزن اندام هوائی و ریشه هر دو کاهش یافتند اما روند کاهش وزنی اندام هوائی در اثر تنش خشکی بسیار بیشتر از روند کاهش وزن ریشه بود . با مقایسه دو دوره رشد فاز رویشی و زایشی ( بترتیب S1 و S2) از نظر روند کاهش وزن ریشه در سطوح مختلف تنش آب، این موضوع روشن گردید که روند کاهش وزن ریشه در اثر تنش خشکی در تیمار زایشی S2 بسیار بیشر از تیمار فاز رویشی S1 بود، در تیمار زایشی S2، درصد کاهش وزن ریشه نسبت به شاهد 47% اما در تیمار فاز رویشی S1 این مقدار 24% برآورد گردید.

کلیدواژه ها:

ریشه ذرت ، مرفوفیزیولوزی ، آبیاری