مدیریت بحران و اعتماد مردم زلزله‌زده (نمونه موردی زلزله 1382 بم)

اعتماد بعنوان اساس و جوهره روابط اجتماعی و به مثابه ارزشمندترین و مهمترین مؤلفه سرمایه اجتماعی است که اهتمام در برآورد میزان و افزایش آن در بین مردم زلزله‌زده برای مدیریت بحران با عنایت به گستردگی و تنوع عملیات‌های هشت‌گانه آن می‌تواند به عادی‌سازی سریع امور جامعه بحران‌زده انجامیده و چراغی فرا روی مسئولین مدیریت بحران برای ارائه خدمات بهتر باشد. هدف عمده در این پژوهش حاضر این است که از منظر مدیریت بحران و جامعه‌شناسی بحران به بررسی میزان اعتماد شهروندان بازمانده از زلزله 1382 شهر بم به مدیریت بحران بپردازد. بر این اساس مدلی نظری که حاوی الگوی تلفیقی (نظریه زتومکا) در بطن چرخه جامع مدیریت بحران، مدیریت نوین و مدیریت جامعه محور است مطرح نموده و فرضیه‌های پژوهش از این مدل استخراج گردید. داده‌های پژوهش با روش پیمایشی و با استفاده از فن پرسشنامه از نمونه‌ای به حجم 385 نفر بدست آمده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه افراد 25 سال به بالای شهرستان بم است که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و داده‌های گردآوری شده به کمک نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل‌ها نشان داد که بین عملکرد مدیریت بحران و مؤلفه‌های آن انسجام هنجاری، شفاف‌سازی، پاسخگویی و کارآمدی مدیریت بحران بطور جداگانه با اعتماد مردم زلزله‌زده بم رابطه مثبت و معناداری در سطح 95% وجود دارد که انسجام هنجاری بیشترین میزان تأثیر و شفافیت مدیریت بحران کمترین تأثیر را بر متغیر وابسته اعتماد مردم زلزله‌زده دارد. همبستگی رگرسیونی اعتماد مردم به مدیریت بحران با ترکیب تمامی متغیرهای مستقل برابر با0/875 است و نسبتی از واریانس متغیر اعتماد مردم به مدیریت بحران که از طریق مشارکت نسبی متغیرهای مذکور تبیین شده، به اندازه 0/832 است. در انتها مدل مطلوب مدیریت بحران در جهت افزایش اعتماد مردم زلزله‌زده به مدیران بحران ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، اعتماد ، انسجام هنجاری ، پاسخگویی و شفافیت