تحلیل میزان آسیب‌پذیری فیزیکی - کالبدی شهر از دیدگاه مخاطرات طبیعی (با تأکید بر شهر گرمه)

مخاطرات طبیعی نظیر سیل، زلزله، گردباد و ... در طول دوران حیات کره زمین همواره وجود داشته و خواهند داشت. در دهه‌های اخیر علی‌رغم پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی گسترده در پیش‌بینی حوادث، ساختمان‌سازی و مدیریت بحران، مخاطرات همچنان هزینه‌های سنگینی را به جوامع انسانی وارد می‌سازند. بر طبق برآورد سازمان ملل متحد در 20 سال گذشته زندگی حدود 3 میلیون انسان در اثر این حوادث از بین رفته و بیش از 800 میلیون نفر از آن متأثر شده‌اند. نکته مهم اینکه اثرات مخاطرات طبیعی کاملاً از بین نمی‌رود بلکه می‌توان تنها اثرات منفی آن را متعادل ساخت. اهمیت بسیاری از مخاطرات طبیعی به گونه‌ای است که برای پیش‌بینی مکان وقوع، شدت و دامنه اثرگذار آنها، نیازمند استفاده از لایه‌های مختلف اطلاعاتی می‌باشیم تا با تکیه بر آنها و نقشه‌های پهنه‌بندی، سیاست‌ها و راهکارهای لازم به منظور متعادل ساختن اثرات منفی ناشی از مخاطرات طبیعی را بر سکونت‌گاه‌های انسانی اتخاذ گردد. نواحی آسیب‌پذیر شهرها از جمله مناطقی هستند که می‌توان با شناخت، پهنه‌بندی و سیاست‌گذاری درست در آنها زمینه کاهش اثرات منفی ناشی از مخاطرات را فراهم آورد. این موضوع بویژه درایران که شهرها از بافت‌های نامتجانس و در عین حال کهنهای برخوردارند ازاهمیت بالایی برخوردار است. دراین تحقیق سعی می‌شود تا کاربرد یک ابزار توانمند تحلیل اطلاعات در کلیه موارد شامل تولید و جمع‌آوری اطلاعات، طراحی پایگاه اطلاعاتی، مدل تحلیل اطلاعات و ... در یک بافت شهری نمونه (شهر گرمه) توضیح داده شود تا با استفاده از نتایج مطالعات، پهنه‌بندی محدوده‌های آسیب‌پذیر در برابر مخاطرات طبیعی حاصل شده و امکان اتخاذ راهکارهای لازم در حوزه سیاست‌گذاری مدیریت شهری میسر گردد. نتایج این مطالعه ضمن بازشناسی روش و مدل کاربردی تحلیل حساسیت آسیب‌پذیری بافت‌های شهری، چارچوب اقدامات اجرایی مؤثر را نیز جهت شبیه‌سازی کاربرد مدل در بافت‌های مشابه فراهم خواهد آورد.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران شهری ، مخاطرات طبیعی ، آسیب‌پذیری ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، گرمه