اثرات جاده سازی بر ایجاد فرسایش خندقی در دامنه های جنوبی جنگل های شمال (مطالعه موردی: حوضه آبخیز علی آباد)

دامنه های جنوبی رشته کوه البرز برخلاف قسمت شمالی آن از پوشش ضعیف گیاهی با اقلیمی خشک یا نیمه خشک برخوردار است که آنرا مستعد تخریب و فرسایش می سازد. فرسایش و از دست رفتن خاک، موجب ضررهای اقتصادی و اجتماعی زیادی می شود. کاهشتولید، افزایش بیکاری و ایجاد فقر از مهمترین پیامدهای آن می باشد. در این راستا، هر گونه فعالیت غیراصولی موجب تشدید این پدیدهناگوار می شو د. لذا باتوجه به حساسیت منطقه، دریاچه سد سفیدرود که تأمین کننده آب کشاورزی قسمت بزرگی از استان گیلان است،حوضه آبخیز علی آباد مورد بررسی قرار گرفت. نخست محدوده حوضه بر روی نقشه توپوگرافی تعیین شده و موقعیت و محدوده خندق ها بااستفاده از دستگاه GPS مشخص شد. لایه های عوامل مؤثر در ایجاد فرسایش خندقی با استفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی ایجاد و نقشه واحد کاری تهیه گردید. طول خندق های منتخب نقشه برداری و نمونه هایی از خاک برداشته شده و مشخصات خندق ها یادداشتگردیده است. نتایج نشان داد، عمده جاده موجود در منطقه، جاده اصلی مواصلاتی بین منجیل و گیلوان است. در جاهایی که به ضرورتآبگذر احداث شده است بدلیل تثبیت نامناسب در قبل و بعد از آبگذر، بدلیل سست بودن خاک های مارنی موجود، منطقه دچار فرسایششدیدتری نسبت به سایر مناطق خندقی می باشد. لذا توصیه می گردد با توجه به اجرای طرح های کشاورزی، وضعیت خاک، زمین شناسی،بارندگی، اجرای طرح های توسعه مسیر و موقعیت حساس منطقه نسبت به رعایت کامل اصول مهندسی جاده سازی اقدام گردد.

کلیدواژه ها:

جاده ، فرسایش ، آبکند ، آبگذر ، کاربری اراضی ، GIS