ساختار رودخانه و اهمیت آن در بحران سیل

رودخانه به بستر و مسیر حرکت رود گفته می شود که معمولا عبارت رودخانه با رود اشتباه می شود و جای آن استفاده می شود. مقدار آب رودخانه ها، در مقایسه با حجم آب کوه، بسیار ناچیز است. با این وجود بسیاری از تغییرات ایجاد شده در سطح خشکی های عالم ناشی از عملکرد آب های جاری است. رود و بستر آن، یعنی رودخانه نقش مهمی در زندگی بشر دارند. اجرای عملیات تثبیت دیواره های کناری رودخانه برای جلوگیری از فرسایش، لغزش سواحل و انهدام تاسیسات موجود در حاشیه رودخانه بسیار ضرورت دارد. بدین منظور ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافی منطقه، نرم افزار ArcView و بازدیدهای میدانی، مشخصات هندسی رودخانه استخراج و نتایج حاصل از آن برای شبیه سازی هیدرولیکی جریان، وارد نرم افزار HEC-RAS گردید. در ادامه با استفاده از نرم افزار HEC-RAS، مدل با درنظر گرفتن سازه های حفاظت سواحل، اجرا می گردد. شرایط هیدرولیکی جریان با وضع موجود رودخانه، مقایسه می شوند امروزه در سرتاسر جهان و از جمله در ایران، انواع مصالح رودخانه ای شامل شن و ماسه، قلوه سنگ و مصالح ریزدانه در زندگی بشر و به ویژه در فعالیت های عمرانی و صنعتی کاربرهای مختلفی پیدا کرده است و روزانه هزاران تن از انواع این مصالح از بستر و کناره های رودخانه های مختلف کشور حفاری و برداشت می گردد. زمینه های استفاده متفاوتی را می توان برای مصالح رودخانه ای ذکر نمود که از جمله آن ها تولید بتن است و می توان گفت تقریبا 75 درصد بتن را شن راه سازی نیز از زیرسازی آن تا آسفالت روبه جاده ها شن و ماسه به عنوان ارکان اصلی ساخته می شود. در احداث خاکریزهای، فیلترها و صنایع همچون شیشه سازی موزایییک سازی و ... نیز استفاده از شن و ماسه کاربرد فراوانی دارد. شن و ماسه روخانه ای که در معرض انتقال ممتد در آب بوده اند منابع مشخصا مطلوبی از مصالح هستند زیرا مواد ضعیف و سست آن ها توسط سایش حذف و شن و ماسه بادوام، گردشده و با دانه بندی مناسب بجا گذاشته است. همین امر باعث گردیده که این منابع نیاز به فراگیری کمتری داشته و از طرفی سهل الوصل بودن آن و نزدیکی به جاده های حمل و نقل و محل مصرف که نهایتا بالا بردن ارزش اقتصادی آن را رقم می زند از جمله دلایلی است که استفاده روزافزون آن را نسبت به مصالح کوهی به دنبال داشته است.

کلیدواژه ها:

رودخانه ، مدیریت بحران ، حفاظت سواحل