مطالعه ی گونه شناسی آب انبارها در ایران

خشکی نسبی آب و هوا, کمبود رودخانه ها و چشمه های پر آب دایمی و پایین بودن سطح آبهای زیرزمینی در بسیاری از نقاط ایران, تأثیری عمیق و بنیادی در خلق پدیده های گوناگون معماری این سرزمین گذارده است. ریزش های آسمانی در ایران به جز در ناحیه شمال و سواحل دریای خزر در بقیه ناحیه ها کم است. از این رو از دیر باز در بیشتر دشت های پهن و خشک ایران برای دسترسی به آب, تلاش چشمگیر و پیگیر صورت گرفته و ایرانیان در طول چندین هزارسال با کوشش خستگی ناپذیر و بهره جستن از تمامی توانایی های خود , بر این همت گماشتند تا بتوانند از طرق مختلف آب را از ژرفای زمین خارج نمایند. همچنین برای ذخیره و به مصرف رسانیدن آب در ماه های گرم در مناطق گرم و خشک، گرم و مرطوب، کویری و کم آب نیز آب انبار را بنیان گذاردند. در این مقاله به مطالعه ی گونه شناسی آب انبارها با توجه به جنبه های کارکرد، بهره وری، میزان آبگیری، نحوهی قرارگیری پلکان و دیگر فضاها، نوع دسترسی به آب، شکل مخزن و پوشش گنبد، شیوه ی ساخت، شیوه و نوع آبرسانی، موقعیت خاص آنها در شهر و محله، اندازه، شیوه های تهویه و تبرید آب و نیز از نظر تزیینات، مصالح، به سبک ها و گونه های مختلف در ایران پرداخته شده و همچنین نحوه ی نگهداری و خنک سازی آب در آب انبارها توضیح داده شده است.

کلیدواژه ها:

آب انبار ، گونه شناسی ، بادگیر ، نحوه ی نگهداری و خنک سازی آب ، لایه بندی حرارتی ، انتقال حرارت تشعشعی ، سیستم های سرمایشی و برودتی انفعالی