بررسی وضعیت پایداری بوم سازگان اجتماعی حوزه آبخیز زیارت با استفاده از رویکرد بوم سازگانی دستورالعمل پایش و ارزشیابی طرحه ای مدیریت منابع طبیعی کشور

پایداری مفهومی است که توجه اساسی آن بر حفظ سرمایه های ( انسانی، طبیعی، اجتماعی و اقتصادی) در جهت عدالت بین نسلی است. توسعه پایدار در صورتی تحقق می یابد که همپوشی بین لایه های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد گردد. این بدان معناست که هریک از سیستمها و زیر سیستمهای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی به حد مطلوبی از پایداری دست یابند تا بتوان در مورد پایداری به قضاوت پرداخت. جامعه روستایی، تحت تاثیر روندها و سیاستهای دهههای اخیر دچار تحولات گستردهای شدهاست، اما شواهد به گونهای است که نشان از حرکت روستاها به سمت ناپایداری به ویژه ناپایداری اجتماعی دارد. فقدان الگوی نظام مند در تبیین وضع موجود جوامع روستایی کشور و نیز عدم طراحی مطلوب شاخص های پایداری اجتماعی در این آشفتگی نقش عمدهای داشته اند. در مطالعه حاضر برای بررسی وضعیت پایداری حوزه آبخیز زیارت از معیارها و شاخصهای تدوین شده در دستورالعمل پایش و ارزشیابی طرحهای مدیریت منابع طبیعی کشور که به نوعی میتوان گفت بومی حوزههای آبخیز کشور طراحی شده است، بهره برده شد. دادههای مورد نیاز این بومسازگان از طرح سرشماری آمار و نفوس مسکن سال 1390 استان گلستان تهیه شده و برای امتیازدهی به شاخص ها ومعیارها این بومسازگان از نظر کارشناسان کمک گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که میزان پایداری بومسازگان انسانی با کسب مجموع امتیاز 33 و داشتن 6 معیار و 18 شاخص با کسب امتیاز کیفی 1/8 در رده ضعیف از پایداری بومسازگان اقتصادی و اجتماعی قرار دارد. با بهرهگیری از رویکرد بومسازگانی که در پی تعادل بین بوم سازگان هاست میتوان در جهت پایداری حوزه های آبخیزکشور گام برداشت. مدیران و سیاستمداران با ارائه برنامه های اجرایی مناسب در جهت بهبود وضع معیشتی و اقتصادی که از مهمترین معیارهای پایداری بومسازگان انسانی است گامی مطلوب به سمت پایداری حوزه های آبخیز توسعه پایدارمنابعطبیعی که هدف اصلی رویکرد بوم سازگانی است بردارند.

کلیدواژه ها:

دستورالعمل پایش و ارزیابی ، پایداری بوم سازگان اجتماعی ، رویکرد بوم سازگانی