تحلیلی بر تنوع فعالیتهای اقتصادی در شهرستانهای استان اردبیل با استفاده ازشاخصهای گیبز مارتین ( C ) و ضریب مکانی LQ

طی سالهای اخیر بحث تنوع و تخصص اقتصادی در مباحث اقتصاد شهری و منطقهای از جایگاه ویژهای برخوردار بوده است. زیرا تنوعبخشی به فعالیتهای اقتصادی میتواند راههای دستیابی به توسعه پایدار را آسانتر کند. در این میان تکنیکهای تحلیل توزیع فضایی فعالیتها نظیر شاخصهای گیبز مارتین C و ضریب مکانی LQ که در واقع محاسبه تمرکزگرایی فعالیتها را در تقسیمات سیاسی گوناگون بررسی میکنند، روشهای مفیدی در زمینه تعیین میزان پخش و توزیع فعالیتها و یا خدمات در نقاط مختلف سکونتگاهی میباشند. این روشها همچنین مشخص میکنند که چه فعالیتهایی گرایش به همگرایی و با هم بودن در یک منطقه یا شهر را دارند؛ لذااقتصاد پایهای و غیرپایهای را در سطوح مختلف سکونتگاهها، نشان میدهند. بر این اساس در پژوهش حاضر با استفاده از شاخصهای کمی C و LQ و استفاده از دادههای اقتصادی منتشر شده در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1831 ، به ارزیابی تنوع فعالیتهای اقتصادی در شهرستانهای استان اردبیل اقدام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که شهرستانهای اردبیل و خلخال به ترتیب با کسب رتبههای یک C=0/870 ودوC=0/837 بیشترین تنوع اقتصادی را در استان اردبیل بدست آوردند. براساس محاسبات ضریب مکانی، شهرستانهای اردبیل با 18 گروه فعالیتی و خلخال با 6 گروه فعالیتی، به ترتیب بیشترین سهم صادرات کالا و خدمات را در سطح منطقه پیرامونی خود بدست آوردند. در حالیکه سایر شهرستانها عمدتاً نقش واردکننده کالا و خدمات اقتصاد بومی و محلی را بر عهده گرفتهاند. لذا از اقتصاد غیرپایهای برخوردار هستند. این موضوع نشان میدهد که این دو شهرستان در مقایسه با سایر شهرستانهای اردبیل، با سازماندهی فعالیتهای اقتصادی گوناگون در خود و پذیرش نقش چند کارکردی در سطح منطقه، به عنوان وزنههای مهم اقتصادی به شمار میآیند و از اقتصاد پایهای برخوردارند

کلیدواژه ها:

تنوعبخشی اقتصادی ، پایداری اقتصادی ، شاخص گیبز مارتین ، شاخص ضریب مکانی ، استان اردبیل