بررسی و تحلیل مفاهیم نمادین نقوش ضریح حرم حضرت سید جلال الدین اشرف علیه السلام

مجموعه حرم سید جلال الدین اشرف یکی از اصلی ترین مکن های زیارتی سیاحتی شمال کشور و به ویژه کشور است. ضریح به عنوائن مرکز این معماری باشکوه دینی، همراه فضای زیر گنبد مزین به نقوشی است که با مفاهیم رمزی و نمادین همراه است تحلیل حاضر سعی دارد به بررسی و تحلیل مفاهیم نمادین نقوش به کار رفته در ضریح حرم و فضای زیر گنبد بپردازد. هدف از تحقیق تبیین مفاهیم رمزی نقش و این مکان مقدس است. فرضیه اصلی تحقیق ارتباط نقوش تزیین حرم به سه عنصرمقدس اب، گیاه ونور است روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و روش گردآوری مطالب کتابخانه ای و از طریق فیش برداری وتصویرخوانی است برخی از شواهد تصویری از طریق مشاهده حضوری در حرم و عکاسی از ضریح گرداوری شده است. براساس یافته های این تحقیق می توان گفت الگوی اساسی طراحی نقوش تزینی ضریح و فضای زیر گنبد براساس سه عنصر مقدس آب، گیاه و نور است. نقوش گیاهی مانند اسلیمی و ختایی ها، تاک، گل شاه عباسی، پنج پر، و گل برگ چناری نمادهایی از رشد ونمود و حیاتند. اسلیمی ها نماد جوشش و حرکت و سیر سلوک از درون به بیرون است. ستون های ضریح نماد درخت زندگی است که ریشه در سبویی دارد. سبو نماد آب این مایه حیات و زندگی و عنصر اصلی تطهیر و پاک سازی همه امور است. در این میان نور به همه عناصر تزیینی غالب است. ونور مولفه ای است که به واسطه آن هر عنصری موجودیت خود را با آن به ظهور می رساند. این عناصر به شکل نمادین تجلی گه روضه رضوان یا بهشت جاویدان است این سه گانه مقدس الگوی غالب مکان های مقدس است که از قدیمی ترین ایام به عنوان کهن الگو شناخته شده بوده است. در هنر دوره اسلامی ترکیب موزون و هماهنگ این عناصر مقدس سه گانه، وحدتی نمادین را آشکار می کندکه با اصل فلسفی وحدت در کثرت ارتباط تنگاتنگ دارد.

کلیدواژه ها:

مفاهیم نمادین ، نقوش ، حرم ، سید جلال الدین اشرف