زون بندی مناطق حفاظت شده به عنوان راهکار دستیابی به مدیریت موثر در مناطق تحت حفاظت

منطقه حفاظت شده محدوده ای از منابع طبیعی چون جنگل، مرتع، و غیره است که به جهت ضرورت حفظ و تکثیر جانوران و رستنی هایش تحت حفاظت قرار دارد و در آن قطع اشجار و تخریب و شکار بدون مجوز ممنوع می باشد. یک پارک ملی برای تحقیق، آموزش و پرورش، نیازهای فرهنگی، گردشگری و تفریح مورد استفاده قرار می گیرد. زون بندی کوششی است هدفمند که به منظور تشخیص و تفکیک زون ها، براساس معیارهای حفاظت از منابع (فیزیکی و زیستی) و انجام توسعه متناسب با آن انجام می شود که در پایان منجر به تدوین برنامه فعالیت های هر زون می گردد. ناحیه بندی یا زون بندی از بخش های اصلی مبانی طرح ریزی است. زون بندی در مدیریت پارک ها و مناطق حفاظت شده راهکاری است که از طریق آن تعارضات مناطق حفاظت شده کاهش یافته و فرصت لازم برای اتخاذ تدابیر مورد نیاز فراهم می شود. بدون زون بندی دستیابی به اهداف حفاظتی، آموزشی، پژوهشی و تفرجی امکان پذیر نیست. امروزه تعداد زون ها برای استفاده های گوناگون تا هفت زون ارتقا پیدا کرده است. بدون توجه به عناوین هر زون که در کشورهای مختلف متفاوت است. هدف های زون ها تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از منابع مطالعاتی داخلی و خارجی معتبر اهمیت مناطق حفاظت شده و لزوم زون بندی آنها مورد بررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر نشان می دهد که برای مدیریت پایدار مناطق حفاظت شده نیاز به زون بندی مناسب احساس می گردد. به کمک یک سیستم زون بندی مناسب می توان از آسیب هرچه بیشتر به مناطق تحت حفاظت جلوگیری به عمل آورد.

کلیدواژه ها:

مناطق حفاظت شده ، پارک ملی ، زون بندی ، اهداف ، مدیریت پایدار