شناسایی موانع استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی در دستگاههای اجرایی

بودجه مجموعه ای از جهت گیریهای سیاسی، هدف گذاریهای اقتصادی، سازماندهی های مدیریتی، گرایش های بخشی و منطقه ای و حتی آرمان و آرزوهای حکومتی در صحنه بین الملل در قالب هزینه ها و درآمدهای دولت می باشد. بودجه از لحاظ حجم و عظمت بزرگترین سند مالی و از لحاظ اهمیت مهم ترین عامل مستقل و پویا در اداره عمومی کشور و سطح کلان اقتصادی است. بسیاری از مشکلات و نارسایی ها و ناکارآمدی بودجه در ایران ناشی از نظام بودجه ریزی کشور است. با توجه به مشکلات متعددی که از نظام بودجه ریزی متداول در نظام اداری نشأت می گیرد و اجماعی که در خصوص ناکارآمدی آن وجود دارد، نظام بودجه ریزی عملیاتی به عنوان راه حل برون رفت از آن مشکلات مطرح شده است. در این بودجه ریزی، اطلاعات بودجه به جای این که بر اساس مواد هزینه باشد، باید بر اساس فعالیت ها شکل گیرد و نتایج حاصل از اندازه گیری عملکرد با گزارش های عملکرد ارائه شود. وجه تمایز این سیستم با سیستم بودجه ای متداول تکیه ی سیستم بر اهداف، نتایج و منابع حاصل از هریک از اقلام هزینه ها و پاسخ دادن به این سوال است که درآمدهای دولت برای چه کاری خرج می شوند زیرا انتظار می رود که استقرار بودجه ریزی عملیاتی دولت را شفاف تر و پاسخ گوتر سازد اما با وجود گذشت یک دهه از طرح موضوع استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی و تصویب قوانین، بخشنامه ها، آیین نامه ها و دستورالعمل های مختلفی برای تغییر نظام بودجه ریزی، تقریباً می توان اذعان نمود که هیچ موفقیتی در این خصوص بدست نیامده است. سئوال اساسی که در اینجا مطرح می شود این است که مهمترین موانع استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های دولتی کدامند؟ آیا بستر قانونی و محاسباتی لازم برای بودجه ریزی عملیاتی وجود دارد؟ آیا دستگاه های اجرایی از آمادگی و توانایی لازم برای تغییر نظام بودجه ریزی برخوردارند؟ و... سعی بر این است در این نوشتار به پاسخی منطقی به این سوالات بپردازیم.

کلیدواژه ها:

بودجه ، بودجه ریزی ، بودجه ریزی عملیاتی