بررسی الگوهای معماری دوره صفوی (مساجد اصفهان)

مساجد در طول تاریخ از شاخص ترین نمونه های معماری اسلامی بوده اند. آن ها نشانه هایی شهری هستند و در مطالعات معماری همیشه از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. توجه به ساخت مساجد و دقت معماران در به کارگیری حد اعلای فن و هنر موجب شده تا همیشه بهترین نمونه جهت مطالعه ی سیر تحول و تطور کلیت معماری ایرانی اسلامی و یا جزییاتی از آن باشد.اصفهان به عنوان غنی ترین متنی که از تاریخ کهن معماری و شهرسازی ما موجود است، نمونه مناسبی برای بررسی الگوهای معماری(دوره صفوی) به شمار می آید. از این رو سعی بر آن شد که طی یک سلسله پژوهشی با استفاده از روش زبان شناسی(ساختار-گرامر الگو)، معماری در حوزه عملکرد مساجد عصر صفوی با انتخاب پنج نمونه از مساجد شهر اصفهان(مسجد جامع عباسی،مسجد شیخ لطف الله،مسجد حکیم،مسجد آقانور،مسجد ساروتقی) مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا بتوان عناصر سازنده این متن را بازشناخت و مبنای برای طراحی قرار داد. هدف از این پژوهش بیان ارزش های پایداری در معماری ، بیان ویژگی ها، عوامل و اصول موثر بر معماری ماندگار است. لذا این پژوهش در پی یافتن ساختار به زبان الگو در مجموعه آثار معماری مساجد صفوی اصفهان است. از این جهت در نوشتار پیش رو، به ترکیب فرمی و شکلی فضاهای مساجد در مکتب اصفهان و نیز تحلیل براساس گرامر و دستور زبان شکل (روش استدمن و روش فرمی) در ساختار مساجد پرداخته می شود این تحقیق از نمونه پژوهش با شیوه تحقیق ترکیبی شامل روش های توصیفی، تحلیلی و سرانجام نتیجه گیری منطقی است. بدین ترتیب موضوع پژوهش با استفاده از مشاهده و برداشت میدانی، مطالعات کتابخانه ای، مقایسه تطبیقی، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان می دهد که می-توان از آنها اصول و قوانین خاصی را در طراحی مساجد این دوره استخراج کرد؛ بسیاری از این اصول به عنوان الگو در این دوره در نظر گرفته می شود.

کلیدواژه ها:

الگوهای معماری ، معماری صفوی ، مساجد اصفهان