گسترش مفهوم روح زمان در معماری و شهرسازی معاصر ایران براساس مبانی فقه پویای اسلام

روح زمان از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران، فارغ از اعتقادات آنها، به عنوان عاملی موثر در جهت دادن به جریانات اجتماعی، سیاسی، فلسفی و هنری شناخته می شود. با این وصف، رفتار و اندیشه های آدمی در هرزمان و مکان متاثر از روح یا ذهن حاکم بر آنهاست که در واقع روح آن زمان یا دوره است. نکته قابل تامل اینجاست که قرار گرفتن این واژه در کنار هر مبحثی که منبعث از تعالیم اسلامی است با توجه به ثابت بودن اصول دین اسلام، تناقضی در مفهوم ایجاد می کند که چالش برانگیز است. این پژوهش با مورد سوال قرار دادن امکان استفاده ابزار روح زمان در آفرینش مفهوم و محصول در بستر جامعه اسلامی، در پی یافتن راهکارهای همسو با تعالیم مقدس اسلام برای واژه روح زمان می باشد. هدف کلی این پژوهش ارائه تصویری جدید از مفهوم روح زمان با دیدگاه اسلامی است. برای رسیدن به اهداف کاربردی بحث، به بررسی این موضوع پرداخته شدهاست که چگونه می توان با تکیه بر مفاهیم برآمده از فروع تعالیم اسلامی وآموزه های مربوط به آن، معیارهای معماری و شهرسازی بومی و متناسب با زمان آنها بوجود آورد. شیوه این تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و استنتاج از نظریات علمای دینی در یک فرایند منطقی، اهداف پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته شده است. در این راستا همسویی معنایی مفهوم فقه پویا با اصل تطابق زمانی ومکانی، این فرضیه را شکل می دهد که مولفه های تشکیل دهنده روح زمان در جامعه اسلامی از فقه پویای اسلام قابل استخراج هستند. ماحصل این پژوهش پیشنهاداتی است در جهت تسهیل نفوذ پذیری احکام فقهی در حیطه معماری و شهرسازی که در سه دسته بندی فقهی و تخصصی و جامعه شناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.

کلیدواژه ها:

روح زمان ، فقه پویا ، معماری اسلامی ، شهرسازی اسلامی ، بومی سازی.