رویکرد حمایتی قرآن در مواجهه با مسائل زیست محیطی با نگرشی بر حقوق محیط زیست

آب، خاک، هوا، گیاهان،حیوانات و مناسبات بیولوژیک متعادل بین آنها شکل دهنده ی محیط زیست طبیعی است. این سرمایهی طبیعی موهبتی بزرگ است که خداوند متعال به بشر ارزانی داشته تا در تمامی ادوار تاریخ با عمران و آبادانی زمین همه ی انسان ها وموجودات از آن بهره مند باشند؛ از این رو حق بهره مندی از آنرا باید از مصادیق مهم حقوق بشر یاد نمود، که قرآن کریم در آموزه هایخود ضمن یادآوری این مطلب، بر مصونیت طبیعت و منابع طبیعی و تعادل زیست محیطی از هر گونه تجاوز و تعدی تأکید ورزیده استو بر این اساس، تجاوز و تعدی به طبیعت را فساد در زمین دانسته که عذاب اخروی و مسئولیت دنیوی را در پی خواهد داشت. محیطزیست طبیعی که حیات بیولوژیکی گیاهان وجانوران در آن شکل گرفته استمرار می یابد از چنان اهمیتی برخوردار است که به عنوانمهمترین موضوع زیستی انسان و دیگر موجودات زنده مورد توجه قرار گرفته است. محیط زیست طبیعی که حیات بیولوژیکی گیاهانوجانوران در آن شکل گرفته استمرار می یابد از چنان اهمیتی برخوردار است که به عنوان مهمترین موضوع زیستی انسان و دیگرموجودات زنده مورد توجه قرار گرفته است. با نگاهی به متون دینی از جمله قرآن می توان دریافت که محیط زیست و توجه به تأمینسلامت آن و حرکت در جهت دستیابی به محیط سالم، از حقوق اساسی بشر است؛ همانگونه که تخریب محیط زیست در اثر نشناختنحقوق بشر است. انسان به عنوان اشرف مخلوقات و جانشین خداوند بر روی زمین، حق دارد از نعمت های الهی استفاده کند؛ اما ایناستفاده نباید آنچنان باشد که حق دیگران در بهره برداری از این نعمت الهی در خطر قرار گیرد. اسلام به عنوان دینی جهان شمول وجامع نگر، مدعی است که پاسخگوی نیازهای متغیر انسان در هر عصری است و برای کلیه روابط و شؤون او، دارای قوانین و مقرراتیاست. البته این بدان معنا نیست که برای هر موضوع با عنوان خاص و متداول امروزی آن، حکم خاصی را مقرر داشته باشد؛ بلکه کلیات،اصول و قواعدی در اسلام وجود دارد، که می توان حکم هر موضوع را از آن به دست آورد.یکی از همین موضوعات محیط زیست است.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، حقوق ، مسئولیت اجتماعی ، قرآن