بررسی پایداری ژنوتیپ های نخود با استفاده از برخی از روشهای تجزیه پایداری

شش ژنوتیپ نخود به نامهای Flip,Iccv2 آزاد،کاکا،پیروز و رقم محلی بیونیچ در سالهای 1395 و 1396 در منطقه سراب نیلوفر کرمانشاه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به منظورتعیین صفات زراعی واجزای عملکرد و پایداری دانه برای انتخاب بهترین ژنوتیپ ها اجراشد.نتایج تجزیه واریانس ساده سالیانه ژنوتیپ ها و همچنین تجزیه واریانس مرکب هر دوسال آنها نشان داد که در سطح یک درصد بین ژنوتیپ ها از نظر صفات اندازه گیری شده اختلاف بسیار معنی داری وجود داشت.به همین دلیل به منظور تعیین ژنوتیپ های پایدار و بررسی واکنش ارقام مختلف تجزیه پایداری با استفاده از روش واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی (CVi) واریانس پایداری شوکلا(σi2)روش ناپارامتری واریانس و انحراف معیار رتبه انجام گردید.با توجه به نتایج تجزیه مرکب در دوسال مشخص شد که اثرات متقابل بسیار معنی داری بین ژنوتیپ و سال وجود داشت.نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش واریانس محیطی نشان داد که ژنوتیپ کاکا کمترین مقدار را دارا بوده و پایدارترین ژنوتیپ است.همچنین براساس نتایج حاصل از آنالیز ضرایب تغییرات محیطی ژنوتیپ های کاکا و آزاددارای بیشترین پایداری بودند و براساس تجزیه پایداری به روش ناپارامتری ،ژنوتیپ های Flip و ازاد دارای کمترین میانگین رتبه ورقم آزاد دارای کمترین انحراف ازمیانگین رتبه و همچنین کمترین واریانس پایداری شوکلا بودند که نشاندهنده پایداری این ژنوتیپ ها می باشد همچنین نتایج پارامترهای پایداری این تحقیق نشان می دهد که ژنوتیپ کاکا با اینکه بومی استان کردستان است بدلیل اینکه آب و هوای کرمانشاه به اقلیم استان کردستان نزدیک است لذا سازگاری مناسبی به آب و هوای این استان هم خواهد داشت. اما میانگین عملکرد دانه رقم کاکا نسبت به اکثر ژنوتیپ ها پایین تر می باشدلذا از لحاظ اقتصادی برای کشاورزانمناسب نخواهد بود،در کل نتایج تجزیه واریانس و روشهای مختلف تجزیه پایداری و تجزیه کلاستر،نشان داد که ژنوتیپ های آزاد و Flip از نظر عملکرد دانه وهمچنین پایداری عملکرد بسیار مناسب بوده و می توان آنها را به کشاورزان کرمانشاه جهت کشت توصیه نمودالبته رقم آزاد در بعضی از پارامترهای پایداری از رفم Flip هم مناسبتر می باشد..

کلیدواژه ها:

نخود ، پایداری ، رتبه ، rank ، Chick pea ، stability