اثرات فقر اقتصادی بر بهداشت روانی دانشجویان

مقدمه: مسائل اقتصادی در تأمین بهداشت روانی انسانها نقشی بسیار مهم ایفا میکند. جامعه با رفع فقر و محرومیت می تواندگامی بسیار بزرگ برای کاستن از بیماریهای روانی و شکوفایی استعدادهای افراد بردارد. هر چند خود فرد باید برای تأمینسلامت روانی خود بکوشد، اما به نظر میرسد که جامعه نقش پررنگتری در این امر دارد. از اینرو، راهبردها و خط مشی هایکلی جوامع برای ارتقای بهداشت روانی در مرتبه اول باید متمرکز بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی باشد، نه پزشکی و درمانی؛ بهعبارت دیگر، با رفع تبعیض ها و نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی و تأمین معیشت مناسب برای همه افراد جامعه، بسیاری ازمشکلات روانی از جامعه رخت برمی بندد و هزینه های سنگین درمان کاسته می شود. شاید بتوان مسئله نابرابری و فقر راتلخ ترین و دردناک ترین مسئله اجتماعی بشر در طول تاریخ دانست. در دنیای امروز که پیشرفت اقتصادی عظیمی نصیببشریت شده است، این معضل نه تنها حل نشده که فاصله فقیر و غنی نسبت به اعصار پیشین، بیشتر نیز شده است. سازمانبهداشت جهانی در گزارشی که در سال 1995 منتشر کرده است، فقر شدید را بی رحم ترین قاتل و مهمترین علت رنج و درد درجهان می داند. به نظر میرسد که واژه فقر در اصل به معنای تهی دست بودن و نیاز است که متعلق آن گاهی وسایل زندگی ومادیات است و گاهی اصل وجود و هستی انسان. بنابراین، معنای اول و دوم درواقع دو معنا نیستند، بلکه دو مصداق از یک معنامی باشند. نیاز وجودی بشر به خداوند امری است واقعی؛ یعنی فرد چه به این نیاز توجه کند و آن را احساس نماید و چه چنیناحساسی در او وجود نداشته باشد، بالأخره این فقر و تهیدستی در او هست. البته وجود چنین احساسی در درون فرد، آثار روانیفراوانی برایش به ارمغان می آورد و در تأمین بهداشت روانی وی بسیار مؤثر است. اگر انسان به چنین درکی رسید، غنی واقعی است، هرچند در زندگی مادی غنی نباشد. اما اگر چنین فهم و درکی برایش حاصل نشد، فقیر واقعی است و اگر تمام امکانات برای زندگی مادی را در اختیار داشته باشد، باز هم حریصانه دنبال مقدار بیشتری از آن است و به قول پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اگر انسان به اندازه وسعت دو بیابان مال داشته باشد، طالب گستره بیابان سوم است و چشم او را جز خاک چیزی پر نمی کند (محمدی ری شهری).