بررسی تاثیر بهره برداری بهینه از اراضی در تقلیل فرسایش و رسوب

نوع بهره برداری از اراضی فاکتور بسیار مهمی در ایجاد فرسایش و رسوب حوزه های آبخیز به شمار می رود. به دلیل عدم توجه به مسئله قابلیت و تناسب اراضی اکثرا از اراضی به صورت نامناسب و نامعقول استفاده می شود که این استفاده نابجا شدت فرسایش و تولید رسوب افزایش داده است. به منظور مطالعه نقش کاربری اراضی نامناسب در تولید فرسایش ورسوب و پیش بینی تاثیر بهره برداری مناسب در تقلیل فرسایش و رسوب ، حوزه آبخیز پارسل C سد قشلاق سنندج انتخاب شد. ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافی 1:50000 وعکس های هوایی 1:50000 و 1:20000 و تصاویر ماهواره ای کاسموس 1:250000 و 1:50000، نقشه های مورد نیاز حوزه تهیه گردید. سپس مقدار فرسایش و رسوب ویژه در حوزه مطالعه محاسبه و نقشه شدت فرسایش ترسیم شد. برای پیش بینی تاثیر بهره برداری مناسب از اراضی در کاهش میزان فرسایش و رسوب، اقدام به بهینه سازی ضریب کاربری اراضی (Xa) شد. نتایج این تحقیق نشان داد که اراضی دیم رها شده که دارای فرسایش شدید می باشند با تولید رسوب ویژه 587/17 متر مکعب مربع در سال و اراضی زراعی آبی که دارای شدت فرسایش کم می باشند با تولید رسوب ویژه 84/54 متر مکعب بر کیلومتر در سال به ترتیب بیشترین و کمترین نقش را در رسوبدهی حوزه آبخیز مورد مطالعه دارا می باشند. اعمال مدیریت مناسب می تواند میزان فرسایش و رطوب حوزه را حدود 66/35 درصد کاهش داده و شدت فرسایش حوزه را از کلاس متوسط به کم بهبود بخشد. همچنین حجم کلی رسوباتی که سالیانه از حوزه خارج می شود 190 درصد کاهش می یابد.

کلیدواژه ها:

فرسایش ، رسوب ، کاربری اراضی ، مدیریت اراضی ، بهره برداری از اراضی ، سد قشلاق سنندج