تعیین منشا هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای در آب و رسوب

هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای به دلیل اثرات سرطانزایی، ژنتیکی، سیستماتیک و کشنده‌ای که دارند در بررسی آلودگی آب اهمیت زیادی دارند. هیدروکربن‌ها از منابع متعدد طبیعی و غیر طبیعی وارد محیط زیست می‌شوند. منابع غیر طبیعی ورود PAHها به محیط شامل منشا سوختی (پایرولیتیک) و منشا نفتی (پتروژنیک) است. ترکیبات با منشا سوختی از احتراق سوخت‌های فسیلی (زغال سنگ، بنزین، نفت و گازوئیل) تولید شده و ترکیبات با وزن مولکولی بالا را شامل می‌شوند. ترکیباتی که منشا نفتی دارند، از ورود نفت خام، نفت تصفیه شده و تولیدات نفتی احتراق نیافته محیط وارد می‌شوند و ترکیبات با وزن مولکولی کم را شامل می‌شوند. برای شناسایی منابع آلاینده می‌توان از روش نسبت‌های مولکولی استفاده کرد. که در این تحقیق از نسبت ترکیبات با وزن مولکولی پایین به ترکیبات با وزن مولکولی بالا (LMW/HMW)، نسبت کرایزن به بنزو(a)آنتراسن (Chr/BaA)، نسبت فنانترن به آنتراسن (Phe/Ant)، نسبت بین فلورانتن به پایرن (Flu/Pyr) استفاده شد. 16 ترکیب PAH، که توسط سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا جزو آلاینده‌های اولویت دار و با احتمال سرطانزایی معرفی شده‌اند، از نمونه‌های آب و رسوب پنج ایستگاه در طول رودخانه جاجرود و آبراهه‌های منتهی به آن، طی چهار دوره نمونه برداری، با استفاده از دستگاه GC-FID اندازه گیری شد. نتایج نشان می‌دهد که ترکیبات PAHموجود در منطقه دارای هر دو منشا سوختی و نفتی هستند اما بیشترین منبع آلاینده شناسایی شده توسط این شاخص‌ها، منشا سوختی در رسوب و آب است بنابراین احتراق سوخت‌های فسیلی نقش زیادی در آلودگی آب‌های سطحی به ترکیبات PAHدارد.

کلیدواژه ها:

هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای ، منشا نفتی و سوختی ، جنوب تهران