مدل سازی مطلوبیت زیستگاه بلوط ایرانی (Quercus brantii) به منظور حفظ تنوع زیستی و شناسایی مناطق مساعد جهت زادآوری

مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه یک رویکرد بسیار کاربردی به منظور شناسایی بهترین مناطق جهت استقرار یک گونه در سیمای سرزمین است. با این رویکرد نه تنها می­توان از تنوع زیستی حفاظت نمود، بلکه می­توان مناطقی با پتانسیل مطلوب جهت جنگل­کاری و سایر اقدامات احیا و حفاظت را مشخص نمود. در این مطالعه مدل مطلوبیت زیستگاه برای جنس بلوط ایرانی - بعنوان گونه شاخص مناطق جنگل­های زاگرس مرکزی - در ذخیره­گاه جنگلی چهار طاق در استان چهارمحال و بختیاری، تهیه شده است. به این منظور در گام اول نیاز­های رویشگاهی این گونه از تحقیقات پیشین در مورد این گونه، استخراج و سپس با تشکیل ماتریس امتیاز دهی به ویژگی­های فیزیولوژیک، خاک، اقلیم و فاصله از مراکز جمعیتی نقشه مناطق مطلوب جهت استقرار بذور (زادآوری دانه­زاد) و یا جست­ها (زادآوری شاخه­زاد) و همچنین مناطقی با احتمال وجود حداکثر غنا و تنوع زیستی، تهیه شد. نتایج نشان می­دهد عوامل اصلی محدود کننده زادآوری دانه­زاد شامل ارتفاع زیاد، نزدیکی به مراکز جمعیتی و کمبود عمق خاک هستند. از طرف دیگر ارتفاع زیاد و عمق کم خاک زادآوری شاخه­زاد را نیز محدود نموده­اند ولی تنها عامل محدود کننده تنوع زیستی عمق کم خاک بود. در کل از نظر زادآوری در منطقه، مناطق مستعد­تری جهت زادآوری شاخه­زاد وجود دارد.

کلیدواژه ها:

بلوط ایرانی ، تنوع زیستی ، استان چهار­محال و بختیاری ، ذخیره­گاه جنگلی چهار­طاق