مدلسازی فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه آبخیز بالادست سد یامچی با استفاده از روش EPM و سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS

یکی از مشکلات موجود در مخازن سدها ورود رسوبات بالادست از طریق جریانهای سطحی با این مخازن می باشد تجمع این رسوبات یکی از عوامل عمده کاهش عمر مفید سدهای مخزنی می باشد رسوبات ناشی از فرسایش حوضه های آبخیز معمولا پس از بارندگی ها به وردخانه ها رسیده و با رسوبات ناشی از فرسایش دیواره و بستر رودخانه همراه می شوند و تاسیسات آبی موجود در مسیر رودخانه ها را تحت تاثیر قرار داده و عمر مفید مخازن سدها را کاهش میدهند از این رو مطالعه کمی و کیفی رسوبات جهت برنامه ریزی دراز مدت سازه های آبی امری ضروری است در این تحقیق با توجه به اهمیت استراژیک سد یامچی در اقتصاد و کشاورزی دشت اردبیل، کیفیت و کمیت فرسایش و رسوب در حوضه بالادست سد یامچی با استافده مدل EPM در محیط ARC MAP سامانه اطلاعات جغرافیایی مدلسازی و موردارزیابی قرار گرفته است در این راستا پس از گرد آوری آماده سازی و ورود لایه های اطلاعاتی به محیط GIS و تلفیق این لایه ها حوضه مورد مطالعه از نظر فرسایش در 5 کلاس فرسایشی پهنه بندی شد کل حوضه از نظر شدت فرسایش در کلاس فرسایشی کم قرار گرفت. دبی رسوب ویژه حوضه 1467/3 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال و دبی رسوب کل در حوضه 1054988/77 متر مکعب در سال محاسبه گردید نتایج این ماطلعات مشخص نمود که بخشهای شرقی حوضه از حساسیت بیشتری نسبت به فرسایش برخوردرا است . دلایل عمده آن نوع سازندهای سطحی موجود در این منطقه و دخالت بی رویه و بهره بردرای مفرط و غیر اصولی انسانها منجر به فرسایش تشدید شونده آی آنتروپوژنیک در این محدوده از حوضه شده است

کلیدواژه ها:

سدیامچی ، پهنه بندی ، مدل EPM ، فرسایش ، رسوبدهی