بررسی دلایل ژئوتکنیکی ریزش سد باطله معدن مس/طلا مونت پولی بریتیش کلمبیا کانادا

معدن مونت پولی (Mount Polley Mine) واقع در استان بریتیش کلمبیا کانادا با حجم استخرا+Y22ج تقریبی 22000 تن در روز از جمله معادن بزرگ روباز و زیرزمینی مس/طلا استان بریتیش کلمبیا کانادا به حساب می آید. طراحی و ساخت سد باطله مونت پولی به صورت افزایش ارتفاع تدریجی بالادست از سال 1995 میلادی آغاز و تا زمان ریزش سد ادامه یافت. در 4 آگوست 2014 ریزش سد به دلیل عدم پایداری لایه رسی فونداسیون واقع شده در لایه های زیرین خاکریز سد به وقوع پیوست که باعث جریان یافتن سیلابی حدود 18 میلیون متر مکعب باطله معدن با درصد رطوبت بالا در فاصله 9 کیلومتری از محل ریزش سد گردید. پس از وقوع حادثه، تیم تخصصی متشکل از دانشگاه آلبرتا کانادا به همراه چندین شرکت مهندسین مشاور استان به سرپرستی پروفسور نرمن مرگنسترن از سوی دولت بریتیش کلمبیا مامور به تحقیق و تفحص در مورد دلایل ریزش شکست گردیدند. تیم بررسی حادثه، دلایل ریزش را عدم رعایت اصول ژئوتکنیکی در طراحی سد تشخیص داده و دلایل اصلی را بدینصورت شمرده اند: 1) عدم شناخت کافی از متریال فونداسیون سد و عمق ناکافی مطالعات ژئوتکنیکی جهت شناخت لایه های زیرین فونداسیون، 2) طراحی به صورت افزایش ارتفاع تدریجی بالادست و ساختن بدنه سد بر روی باطله های اشباع، 3) عدم توجه طراح ژئوتکنیکی به پایداری شیروانی پایین دست (شیب تند 1 :1.3) و آنالیز تنش زهکشی نشده و 4) فرض نمودن رس به عنوان رس پیش تحکیمی در طراحی بدون در نظر گرفتن اینکه رس در اثر پیشرفت تدریجی بدنه سد به صورت عادی تحکیم یافته تبدیل می گردد. این مقاله به بررسی دلایل ژئوتکنیکی شکست سد باطله مونت پولی می پردازد.

کلیدواژه ها:

سد باطله معدن ، پایداری شیروانی ، آنالیز تنش زهکشی نشده ، پیش تحکیمی