مدیریت بحران زلزله و سیل ناشی از آن در شهرهای ایران (چالش ها و راهبردها)

جمعیت شهری ایران به تبع یک روند جهانی روبه افزایش است. شهرها، به جهت واقع شدن بر روی دو کمرند بلاخیززلزله وخشک در معرض زلزله و سیل قرار دارند. بطوریکه آمارها نشان می دهند، شهرهای کشور هر 5 یا 10 سال در اثرزلزله و هر ساله در اثر سیل دچار خسارات مالی و جانی فراوانی می شوند.از طرفی برای جبران کمبود آب و مدیریت آن،سدهای بزرگی در کشور ساخته شده ویا در مرحله مطالعه و ساخت قرار دارند.این سازه های هیدرولیکی علاوه بر تبعاتفراوان زیست محیطی و ایجاد زلزله های القایی، ممکن است روزی بر اثر زلزله های مهیب تخریب شده و شهرهای آسیبدیده از زلزله را نابود نمایند.تحقیقات زیادی در مورد مدیریت بحران سیل و زلزله بطور مستقل از هم، در کشور صورتگرفته است،اما در مورد زلزله و سیل ناشی از آن ،تا کنون کمتر تحقیق به عمل آمده است. این تحقیق به روش توصیفیو اسنادی کوشیده است ، با بررسی تاریخچه این دو حادثه طبیعی در ایران ،ضمن بیان مساله ،و تعریف آن و آسیبشناسی، با در نظر گرفتن واقعیات موجود در کشور،راههای پیشگیری و کاهش اثرات مخرب زلزله و سیل ناشی از آنرا ،بااستفاده از تجربه ی کشورهای مشابه توسعه یافته از نظر بلاخیزی، مورد بررسی قرار دهد. نتایج این تحقیق بیانگرآنست که ، با رعایت اصول و مقررات ملی ساختمانی و شهرسازی ،تجدید نظر جدی درمکان یابی و اندازه و ساخت سدهاو سازه های ذخیره آب ،آموزش مردم از طریق رسانه های جمعی ،استفاده از تجربیات کشور های مشابه توسعه یافته،ایجاد ساختارهای هشدار پیش از وقوع خطر ،ایجاد امکانات در روستا ها و کم کردن تفاوت روستا با شهر، نظارت دقیقشهر سازان و مهندسان بر ساخت و ساز شهرها قبل و بعد از حوادث ،و استفاده از تکنولوژی جدید مثل سیستم اطلاعاتجغرافیایی GIS برای شناسایی راه های امن فرار به مکانهای مناسب و اسکان موقت آسیب دیدگان از حوادث، می توانند جزء بهترین راهکارهای مدیریت صحیح این بحران باشند.

کلیدواژه ها:

بحران شهری ، زلزله ، سیل ، شهرهای ایران ، جمعیت شهری ، سد های ایران