نقش تغییر سطوح اساس در تحولات کواترنری (مطالعه موردی: حوضه آبریز قز لاوزن)

تغییرات سطوح اساس از مهم ترین عوامل ناتعادلی فرم ها و فرایند های در حوضه های آبریز است. حوضه آبریز قزل اوزن از زیرحوضه های دریای خزر، تاثیرات بسیاری را از نوسانات سطح اساس داشته است. در این پژوهش با استفاده از نر م افزار GIS ونقشه های توپوگرافی و زمین شناسی آبراهه ها و لیتولوژی رقومی گردید و با استفاده از شواهد تغییرات سطح اساس از جملهمخروطه افکنه های متداخل، اسارت و انحراف رودخانه ها، آبراهه های نقطه ای همگرا ژیونرون های قزل اوزن شناسایی شد.همچنین با استفاده از تیوری هندسه فرکتال و روش رتبه بندی هورتن-استرالر به مطالعه ویژگ ی های رودخانه قز ل اوزن ازجمله نسبت انشعاب و طول آبراهه پرداخته و بعد فرکتالی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که آثار تغییرات سطوح اساس محلیدر دو چاله ی آبی بیجار و زنجانرود به صورت سطوح تراکمی در دشت های آبرفتی حسن آباد یاسوکند، مسجدلر، گرماب وارمغانخانه- زنجان رود شناسایی شدند. در چاله بیجار در ارتفاع 1561، 1540 و 1515 متری 3 تراس دریاچه ای مشاهده گردید. همچنین در این دو چاله حوضه های قلعه چای، مهرآباد، انگوران چای، حسن آباد یاسوکند، یول کشتی و سجاس رودحوضه شناسایی شد. تغییر سطوح اساس در ژیونرون میانه تنها در مخروطه افکنه مربوط به قرنقوچای و در ژیونرون طارم دردو طرف قزل اوزن بیش از 10 مخروطه افکنه متداخل شناسایی شدند که مهم ترین آن ها چورزق ، آببر ، جیا، دستجرده،می باشند. عدد 1/30 بعد آشوبناکی (بعد فرکتالی) حوضه ی آبریز قزل اوزن بین 1 و 2 یا کوچک تر بودن آن از 2 دال بر ضریب انشعاب بیشتر نسبت به مساحت حوضه است که نمایان گر این مطلب است که هنوز حوضه ظرفیت برای تشکیل شاخه های فرعی در مناطق سرآب را دارد.

کلیدواژه ها:

سطح اساس ، ژیونرون ، قزل اوزن ، اسارت و انحراف ، مخروطه افکنه