روابط و تنش ها در هیدروپلیتیک ایران و تاجیکستان

بسیاری از صاحب نظران، قرن حاضر را قرن چالش بر سر آب، این مایه حیاتی می دانند. با توجه به ا ینکه، ایران در کمربند خشک جهان واقع شده و سه چهارم مساحت آن خشک و بارندگی سالانهاش به طور متوسط 150 میلیمتر برآورد می شود . این موضوع گویای کمآب بودن کشور است. خشکسالی به خصوص در شرق کشور بسیار بارز است. یکی از راه های تام ین آب جهت حل بحران کم آبی، انتقال آب از کشور تاجیکستان مطرح شده است. با توجه به این موضوع، ما ابتدا با روش توصیفی - تحلیلی درصدد بررسی چالش ها و فرصت های پیش روی ایران و کشورها و روابط سیاسی فرهنگی آنها با یکدیگر در منطقه -پرداختیم و دو مسیر عمده را در نظر گرفت یم. مس یر اول، عبور از منطقه ی آس یای مرکزی تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان . دومین مسیر، تاجیکستان و افغانستان است. این مقاله بیان میکند با توجه به اختلافات کشورها ی آسیای مرکزی پس از استقلال که عمدهترین تنش بر سر منابع آبی جهت کشاورزی است و اختلافات مهم تاجیکستان با دوکشور پایین دست رودها ازبکستان و ترکمنستان و اختلافات ژیوپلتیکی و ژیواسترتژیکی ایران و ازبکستان این مسیر با تنش ها ومشکلات بسیاری مواجه خواهد بود. از سوی دیگر، مس یر دوم به علت عدم ثبات سیاسی اقتصاد ی کشور افغانستان و اختلافات هیدروپلتیکی با ایران نیز مشکلات کمتر از مسیر اول را نخواهد داشت. اما میتوان این مطلب را بیان کرد که به مرور زمان و روی کار آمدن دولتهای قدرتمند در افغانستان و سرمایهگذاریهای عمدهی ایران جهت بهبود اوضاع اقتصاد ی و اجتماعی این کشور و در نهایت وابسته کردن این کشور به خود، میشود انتظار داشت این مسیر مقرون به صرفه تر و کم - چالشتر نسبت به مسیر آسیای مرکزی باشد.

کلیدواژه ها:

هیدروپلیتیک ، ایران ، تاجیکستان ، افغانستان ، روابط و تنش ها