تطور تاریخی راه های چهار گانه ی ارتباط علم و دین از قرن هفده تا قرن بیستم

ارتباط میان علم و دین در طول تاریخ همواره برخوردار از چالش های جدید بوده است. نخستین جرقه ای که این گفتگو را وارد مرحله ی نوینی نمود، رویکرد روش شاسی علم جدید؛ یعنی مشاهده و ازمایش بود که دیگر ساختار علم شناسی ارسطویی را نمی پسندید. از این رو، واکنش های جدیدی بر مساله ی تعامل میان علم و دین به وجود آمد. امروزه چهار مدل و الگو در ارتباط علم و دین مورد کاوش قرار می گیرد: 1. تعارض 2. استقلال 3. گفتگو 4. مکملیت و یکپارچگی در الگوی تعارض بر دیدگاه های و نظریه های متعارض و متقابل در علم و دین تاکید می شود. در الگوی استقلال، هریک از علم و دین، حوزه ای مستقل و متمایز از دیگری دارند و هر کدام از روش ها، موضوعات و مسایل خاص خود برخوردارند و این دو نباید در گستره ی دیگری دخالت کنند. الگوی گفتگو، عنوانی است برای مجموعه ای از دیدگاه ها که ارتباط علم و دین را به نحو غیر مستقیم و از طریق ویژگی های عام در علم و طبیعت و نه با نظریه های علمی خاص به تصویر می کشند. بنابر الگوی چهارم، میان محتوای الهیات و محتوای علم نوعی یکپارچگی و وحدت برقرار است در این جا میان آموزه های دین و نظریه های علمی خاص، ارتباطی مستقیم و تنگاتنگی وجود دارد. تحلیلی و بررسی این الگوها در یک سیر تاریخی منظم، به ویژه تحلیل رای باربو در این خصوص مساله نوشتار حاضر است.

کلیدواژه ها:

رابطه ی علم ودین ، ایان باربو ، عصر روشنگری ، علم جدید ، الهیات طبیعی