وقف از منظر اسلام و چگونگی احیاء و فرهنگ سازی آن در جامعه

وقف ریشه در تاریخ بشریت و ادیان آسمانی دارد؛ و یکی از بنیادهای عمیق دینی، الهی و اجتماعی، از آغاز تاریخ بشر همراه با خلقت انسانها پایه گذاری شده است. بنابراین خدمات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این نهاد عبارت است از: تشکیل مراکز خدمات عام المنفعه و عبادی. مانند، مساجد، بیمارستانها، ساخت مراکز آموزشی، تشکیل موسسات خیریه و ده ها نوع مراکز عامالمنفعه ارزشمند و ماندگار دیگر. البته با توجه به تحولات زندگی انسانها و شرایط هر قوم و هر نژاد از این قبیل خدمات متفاوت بوده و نوعی سیر تکاملی را به خود گرفته است.به هر حال یکی از راه های مهم خدمات رسانی و هزینه گذاری ماندگار، سنت وقف است، به ویژه که این سنت همواره باقی خواهد ماند و مردم نیز در آینده از آن بهرهمند خواهند شد، پس کسانی که به هر اندازه توانایی دارند نباید از این عمل خیر ماندگار و ثواب بی پایان غافل شوند.با توجه به نقش مهم وقف در زندگی افراد جامعه (چه غنی و چه فقیر) مردم باید با وظایف و مسئولیت مهم خودشان در جهت تحقق وقف آشنا شوند و همچنین، در استحکام هر چه بیشتر این میراث ماندگار گام بردارند.از طرفی، علاوه بر شناخت انواع وقف و شرایط آن باید به احیای این نهاد و فرهنگ سازی آن در جامعه، توجه بیشتری کنیم و آن را در بین مردم گسترش دهیم تا همه به آثار و برکات آن پی ببرند و به این مهم تشویق شوند.مقدمه: وقف کردن از جمله رفتارهای پسندیده ای است که شریعت اسلام به آن تشویق کرده است. این رفتار اقتصادی از چنان ارزشی برخوردار است که آن را در شمار مهمترین منابع درآمد برای انجام امور نیک قرار داده است. اهمیت و ارزش وقف از این جهت است که باید این موضوع را در سیره معصومین، مطرح کنیم و برای تمام اقشار جامعه این انگیزه را ایجاد کنیم که به این سنت نیکو یا صدقه جاریه روی بیاورند و آن را فرهنگ سازی کنیم. سنت نیکوی وقف، یا شبه وقف، یک مساله ی بشری، عقلانی، منطقی، طبیعی، غریزی، دیر پای و جهانی است. هدف اصلی پژوهش حاضر این است که مخاطب متوجه شود که وقف یک امر ساده و در دسترس همه بوده و در انحصار شخص یا طبقه ی خاص نبوده و نیست.روش تحقیق: روش پژوهش در این تحقیق روش کتابخانه ای میباشد که برای گردآوری اطلاعات به مطالعه ی کتاب های تاریخی، تفسیری و فقهی پرداخته شده است.نتایج و بحث: بدون شک، یکی از عوامل مهم شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلام، تجلی و روحیه انفاق، ایثار در قالب سنت وقف بوده است. نهاد غیر دولتی وقف از نظر اجتماعی که از مظاهر خاص توسعه، پیشرفت و رفاه جامعه است. طبق موازینی که از قرنها پیش برای موقوفات در نظر گرفته شده، ثروت های جامعه از طبقه ای به طبقات دیگر انتقال پیدا میکند و از حالت های اختصاصی به عامالمنفعه تبدیل و به ثروت عمومی جامعه تغییر شکل می یابد؛ و از منافع موقوفات، زمینه های توسعه علم، بهداشت، تامین اجتماعی و رفاه عمومی فراهم میآید. این اهداف، جز مشارکت مردم تحقق نخواهد یافت.نتیجه گیری: با آگهی دادن به مردم، ارشاد و راهنمایی کردن آن ها در این امر زیر نظر متخصصان به امور وقف، جهت دادن به درآمد موقوفات و مبارزه مستقیم با حیف و میل شدن موقوفات، می توان چگونگی احیا و فرهنگ سازی وقف را ایجاد کرد.

کلیدواژه ها:

انفا ، ، بر ، صدقه صدقه جاریه ، احسان.